Ομιλία του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου Παρθενίου, επί τη αρχή της αγρυπνίας του Ευαγγελισμού
Κατ’ αρχάς, αγαπητοί μου, επιτρέψτε μου να σας απευθύνω ένα θερμό καλωσόρισμα σε αυτή την όμορφη και λαμπερή ημέρα κατά την οποία εορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Αυτή η πλήρους χαράς και μεγαλείου εορτή αποδεικνύεται και για μας ένας θεϊκός λιμένας γαλήνης, μια χαρούμενη ανάπαυση με στόχο την ανανέωση των δυνάμεών μας εντός του αγώνα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. «Σήμερον ἅπασα κτίσις ἀγάλλεται», γράφει εμπνευσμένα ο ιερός υμνογράφος, και συνεχίζει: «ὅτι τὸ χαῖρέ σοι φωνεῖ Ἀρχάγγελος, εὐλογημένη σὺ Σεμνή, καὶ Ἄχραντε πανάμωμε» (Κάθισμα της εορτής).
Την ημέρα αυτή, κατ’ ουσίαν, η Παναγία Παρθένος Μαρία άκουσε τον χαρμόσυνο χαιρετισμό του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, για την ενσάρκωση του Σωτήρος του κόσμου, του Λόγου του Θεού: χαῖρε, κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ… Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι· διὸ καὶ τὸ γεννώμενον ἅγιον κληθήσεται υἱὸς Θεοῦ (Λκ. α΄ 28,35). Και η Κεχαριτωμένη από την πλευρά της, παραδίδοντας εντελώς το αμώμητο της «είναι» στην υπηρεσία του Κυρίου, απάντησε στον Αρχάγγελο: ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου! (Λουκάς 1.38) Με τον τρόπο αυτό η Παναγία Θεοτόκος γίνεται άμεσος συνεργός στο έργο της σωτηρίας του ανθρώπου και ολόκληρου του κόσμου. Αυτή ή πραοτάτη Προσωπικότητα, αποδεχόμενη να γίνει Μήτηρ του Υιού του Θεού και του Υιού του Ανθρώπου, έγινε κοινή Μήτηρ όλων μας. Με άλλα λόγια, ο Θεός, στο πρόσωπο της Παρθένου Μαρίας χάρισε σε εμάς τους ανθρώπους Μητέρα.
Και τι μεγάλο δώρο είναι για εμάς αυτό, δεν χρειάζεται να σας λέγω. Αρκεί μόνο να σκεφτείτε την θυσιαστική αγάπη των επίγειων μητέρων μας. Σήμερα, στο ηγουμενείο μου ήλθαν δύο μητέρες, τα τέκνα των οποίων θεραπεύονται στο μοναστήρι μας από εθισμούς. Μιλήσαμε για την πρόοδο και τη συμπεριφορά των τέκνων τους. Επέκρινα ένα από τα αγόρια περισσότερο από το άλλο, επειδή δεν είναι αρκετά εργατικός και όχι και τόσο ειλικρινής. Παράλληλα, στο πρόσωπο της μητέρας αυτού του αγοριού, παρατήρησα μεγάλο πόνο. Με κάθε μου λέξη το πρόσωπό της αντανακλούσε πόνο. Τον ένιωθα και τον έβλεπα τον πόνο της. Αυτό με ώθησε να μιλήσω σε ένα άλλο παιδί από εδώ για την αγάπη της μητέρας, πόσο πάσχει αυτή για το τέκνο της. Αυτές οι δύο μητέρες σήμερα ζητούσαν εδώ τα πνευματικά χαμένα παιδιά τους, ήθελαν να τα δουν υγιή και ευτυχισμένα, ήθελαν να ξαναβρούν τα παιδιά που μεγάλωσαν και ανέθρεψαν, για τα οποία θυσιάσθηκαν.
Κατά τον ίδιο τρόπο, με αγάπη ακόμη περισσότερη από τη μητρική, ο Θεός ζητούσε την χαμένη ανθρωπότητα, τον παραπλανημένο από την αμαρτία άνθρωπο, ο οποίος στον Κήπο της Εδέμ παραβίασε την εντολή της αγάπης προς τον Θεό και έπεσε απότομα στην άβυσσο της αμαρτίας και της διαφθοράς. Ο άνθρωπος υπέφερε, αλλά και ο Θεός επίσης υπέφερε, ζητώντας το αγαπημένο του πλάσμα. Έστελνε αγγέλους, αγγελιοφόρους, προφήτες, για να σηκώσουν την πεσμένη ανθρωπότητα, να επισημάνουν την επιστροφή της στον Δημιουργό. Εν τέλει, ο Ίδιος, διαμέσου του Δευτέρου Προσώπου της Θείας Τριάδας, έλαβε ανθρώπινο σώμα από την Παναγία Θεοτόκο, με σκοπό τη σωτηρία του ανθρώπου. Ο Δημιουργός ταυτίσθηκε με το δημιούργημά του, για να αποκαταστήσει το δημιούργημα στον εαυτό του. Αυτή η αγάπη του Θεού είναι αδύνατο να κατανοηθεί πλήρως από τον ανθρώπινο νου, επειδή είναι απέραντη, όπως ο ίδιος ο Θεός. Αλλά, αν προσπαθήσουμε να φαντασθούμε τη δύναμη της αγάπης της μητέρας, που είναι η μεγαλύτερη δύναμη σε αυτό τον κόσμο, ίσως κάπως κατανοήσουμε ως έναν βαθμό την απερίγραπτη Θεία αγάπη, όση τουλάχιστον μπορεί ο άνθρωπος να λάβει.
Όταν αντιληφθούμε την αγάπη του Θεού, μια μη γήινη ανανεωτική χαρά θα γεμίσει τον εσωτερικό μας άνθρωπο. Είπαμε πως ο Αρχάγγελος Γαβριήλ χαιρέτησε τη Μαρία με τα λόγια χαῖρε, κεχαριτωμένη. Ο χαιρετισμός αυτός, λοιπόν, είναι σταλμένος προς όλους εμάς: ἰδοὺ γὰρ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντὶ τῷ λαῷ (Λκ. β΄ 10) – είπε ο Άγγελος στους ποιμένες κατά την Γέννηση του Χριστού. Επίσης, μετά την Ανάσταση, ο Κύριος προϋπάντησε τους αποστόλους με τον χαιρετισμό χαίρετε (Μθ. κη΄ 9). Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η εσχατολογική χαρά που προέρχεται από την κοινωνία με τον Θεό και η οποία είναι ο τελικός σκοπός του έργου της σωτηρίας, άρχισε με την στιγμή του Ευαγγελισμού. Και για αυτό τον λόγο, στο απολυτίκιο της Εορτής λέγεται: «Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ Κεφάλαιον, καὶ τοῦ ἀπ’ αἰῶνος Μυστηρίου ἡ φανέρωσις, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, Υἱὸς τῆς Παρθένου γίνεται, καὶ Γαβριὴλ τὴν χάριν εὐαγγελίζεται». Διά της γυναίκας, μέσω της οποίας κάποτε εισήλθε η αμαρτία στον κόσμο, τώρα έρχεται η σωτηρία του. Γίνεται μια ασυνήθιστη σύλληψη, μια θαυμάσια ενσάρκωση, αποκάλυψη του μεγαλύτερου αιωνίου μυστηρίου. Μέχρι την ημέρα του Ευαγγελισμού ήταν γνωστό ότι μόνο οι πρωτόπλαστοι δημιουργήθηκαν με έναν ασυνήθιστο τρόπο, με άμεση δράση του Θεού: ο Αδάμ δημιουργήθηκε από τη σκόνη της γης και από την πνοή ζωής του Θεού, και η Εύα έγινε από το πλευρό του Αδάμ. Έπειτα, ο υιός τους ο Κάιν γεννήθηκε με τον συνήθη τρόπο, όπως γεννιέται κάθε άνθρωπος μέχρι σήμερα. Ή σύλληψη, όμως, και η γέννηση του Υιού του Θεού παραμένει το μεγαλύτερο Μυστήριο στο σύμπαν, το μόνο νέο πράγμα κάτω από τον ήλιο, που αναφέρεται και αναγνωρίζεται ακόμη και από άλλες θρησκείες. Ακόμη, λοιπόν, και στο Κοράνι, που δεν είναι σε συνέχεια και σε συμφωνία με την πραγματική αποκάλυψη του Θεού, ο Θεός άφησε εκεί ένα σημάδι για αυτό το ύψιστο μυστήριο της υπερφυσικής συλλήψεως της Παναγίας. Ενώ όλοι οι προφήτες γεννήθηκαν με τον συνήθη τρόπο, ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ γεννήθηκε από την Παρθένο. Ως εκ τούτου, αυτό το ασυνήθιστο νέο κάτω από τον ήλιο, που, με την ευσπλαχνία του Θεού, παραμένει σε άλλες θρησκείες ως ένδειξη αναγνώρισης της αλήθειας, δείχνει ότι μόνο ο Χριστός είναι η σωτηρία του κόσμου, που ήρθε για να φανερωθεί σε όλα τα έθνη, από όλες τις περιοχές και εποχές. Όποιος έχει μάτια, βλέπει. Μέσω του Χριστού, ο άνθρωπος υιοθετείται από τον Θεό, λαμβάνει τη θεοποίηση. Είναι Εκείνος που ενώνει τον άνθρωπο με τον Θεό, ο οποίος έσωσε τη φύση μας από τη διαφθορά και αποκατέστησε την πρωτόγονη ομορφιά της.
Έτσι, αγαπημένοι μου, σήμερα, , μέσω της επουράνιας Προστάτιδός και της συμπονετικής μας Μητέρας, αποστέλλεται σε όλους εμάς ο χαιρετισμός της χαράς. Ένας Χριστιανός δεν πρέπει να λυπάται για τίποτα σε αυτόν τον κόσμο, ούτε ακόμη και για τον θάνατο. Το μόνο για το οποίο αξίζει να λυπάται, όχι όμως χωρίς ελπίδα, είναι η αμαρτία μέσα μας, με την οποία στεναχωρούμε τον Σωτήρα μας και χωριζόμαστε από Αυτόν. Επομένως, όταν δούμε τον πλησίον μας να πέφτει σε κάποια αμαρτία, ας μην τον κατακρίνουμε, αλλά ας τον συμπονούμε, ας προσευχόμαστε για αυτόν, επειδή και αυτός, στην αμαρτία του, απομακρύνθηκε από τον Κύριό του, καθώς απομακρυνόμαστε και εμείς όταν αμαρτάνουμε. Σε αυτό το άθλημα της αγάπης και της συγχώρησης έχουμε ως υπόδειγμα την Παναγία μας, η οποία χώρεσε στην κοιλία της Αυτόν που ούτε οι ουρανοί δεν μπορούν να χωρέσουν, γέννησε και ανέθρεψε τον Χριστό. Όταν κάτω από το Σταυρό στον Γολγοθά υπέφερε αμέτρητα, βλέποντας πώς οι άνθρωποι σκοτώνουν το Τέκνο της, αυτή δεν μίσησε την ανθρωπότητα, αλλά πλήρους συγχωρήσεως και ελέου για όλους, όπως και ο Υιός της, προσευχήθηκε και για αυτούς που Τον σταύρωσαν. Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπιρεαζόντων ὑμᾶς καὶ διωκόντων ὑμᾶς (Μθ. ε΄ 44) – λέγει ο Κύριος στο Ευαγγέλιο. Η Παναγία εκπλήρωσε τελείως αυτή την εντολή και γι’ αυτό μέχρι σήμερα και για πάντα παραμένει το τέλειο υπόδειγμα για μας. Είναι υποχρέωση για μας τους Χριστιανούς να αγαπάμε και να συγχωρούμε. Σε αυτό μπορεί να μας βοηθήσει περισσότερο η συμπονετική Μητέρα μας, η Θεοτόκος, που δεν θα μας ξεχάσει και δεν θα μας εγκαταλείψει ποτέ. Αυτή εμπνέει μητρική συμπόνια και αγάπη και σε όλες τις μητέρες, επειδή και η μητέρα ως άνθρωπος, εάν δεν είναι αλατισμένη από την αγάπη του Θεού, μπορεί να αμαρτήσει, να αποκλίνει, ακόμη και να παγώσει εντελώς. Μόνο η αγάπη που ως αιτία έχει τον Θεό, δεν σβήνει ποτέ. Τότε και η μητρική και κάθε άλλη αγάπη σε αυτό τον κόσμο γίνεται πραγματική.
Ας προσευχηθούμε αυτή την νύχτα στην Θεομήτορα να μας βοηθήσει, ώστε οι καρδιές μας να γίνουν συμπονετικές και στοργικές και έτσι να γίνουμε αληθινοί αγγελιοφόροι της χαράς. Όπως η Παναγία, μετά την Ανάσταση του Υιού της, έλαβε μέρος στο αποστολικό έργο, διαδίδοντας παντού το χαρμόσυνο μήνυμα, έτσι και εμείς να γίνουμε αγγελιοφόροι της χαράς του Χριστού. Πρώτα απ’ όλα, να αποκτήσουμε αυτή την εσωτερική χαρά, μέσω της μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας και του αγώνα της αγάπης, και στη συνέχεια να την παραδίδουμε ακούραστα στους ανθρώπους γύρω μας. Όταν οι άλλοι βλέπουν ότι αγαπάμε ειλικρινά και με χαρά διαδίδουμε το Ευαγγέλιο, και αυτοί με τη σειρά τους θα θελήσουν να ακολουθήσουν τον δρόμο αυτό. Αυτός που δεν μπορεί να προσελκύσει το περιβάλλον του προς τον Χριστό, να ξέρετε πως έχει κάποιο πρόβλημα, ότι του λείπει κάτι. Ο αληθινός Χριστιανός είναι άνθρωπος της χαράς, της αγάπης, της καλοσύνης. Η Παναγία να αξιώσει όλους εμάς να γίνουμε τέτοιοι!
Καλή αγρυπνία!
