Λόγος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Αντανίας και Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Μπίγκορσκι κ. Παρθενίου, εκφωνηθείς στον Εσπερινό της εορτής της Αποκεφαλής του Τιμίου Προδρόμου, Παρασκευή, 29 Αυγούστου/11 Σεπτεμβρίου 2020 έτος Κυρίου.
Αιδεσιμώτατοι και σεβαστοί πατέρες,
Οσιώτατοι αδελφοί μοναχοί της Ιεράς Μονής αυτής,
Πανοσιολογιώτατοι και σεβαστοί πατέρες από την αδελφική μας και ορθόδοξη Ελλάδα, πάτερ Ματθαίε και πάτερ Νικόλαε,
Πανσεβάσμιες και οσιώτατες αδελφές από τα γυναικεία μας μοναστήρια,
Αγαπημένοι αδελφοί και αδελφές Χριστιανοί,
Επιτρέψτε μου πρωτίστως να εκφράσω την πολύ μεγάλη μου χαρά και ευγνωμοσύνη προς τον μεγάλο Προφήτη, Πρόδρομο και Βαπτιστή του Κυρίου, Άγιο Ιωάννη, ο οποίος και φέτος μας αξίωσε έτσι πανηγυρικώς να εορτάζουμε την τιμία μνήμη του.
Ο Άγιος Προφήτης Ησαΐας, προφητεύοντας στην Παλαιά Διαθήκη για την εμφάνιση του Ιωάννη Προδρόμου, το περιγράφει με τα λόγια: «ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου. εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν» (Ησ.40,3). Σε μεταφορική έννοια, αυτή η προφητεία σημαίνει: ακούστε την φωνή του εκείνου που φωνάζει στην πνευματική έρημο του κόσμου αυτού, μαλακώστε τις καρδιές σας, ετοιμάστε μέσα τους χώρο για τον Θεό και κάνετε ευθείς τους δρόμους στις ζωές σας, πράττοντας έργα της δικαιοσύνης. Ο Τίμιος Πρόδρομος εμφανίσθηκε στην έρημο της Ιορδανίας και ξεκίνησε να κηρύττει μερικές μήνες πριν την αρχή του δημόσιου κηρύγματος του Σωτήρα μας Κυρίου Ιησού Χριστού. Ήταν εξαιρετικά σεμνός. Ο πιο αυστηρός ασκητής και ερημίτης. Ζούσε στις σπηλιές γύρο της Νεκράς Θάλασσας, τρεφόταν με φυτά και άγριο μέλι. Η παρουσία του προκαλούσε θαυμασμό στους ανθρώπους. Μεγαλοπρεπής με πνευματική μεγαλειότητα, για αυτόν οι Ισραηλίτες σκέφτηκαν πως είναι ο Προφήτης Ηλίας, πως ξαναεμφανίστηκε ο μεγάλος προφήτης από τα παλαιά χρόνια, ο οποίος ανελήφθη ζωντανός στον Ουρανό και την οποία δεύτερη παρουσία του προσδοκούσαν πολλοί. Η μνήμη για τον Άγιο Ηλία ήταν πραγματικά δυνατή στον Ισραήλ, και ο Άγιος Ιωάννης σε πολλά έμοιαζε με αυτόν, και έτσι ήταν φυσιολογικό να τον ταυτίζουν με αυτόν. Άλλωστε, ο Άγιος Ιωάννης και πραγματικά ήταν ο νέος Ηλίας, ο οποίος εμφανίστηκε στα νερά του Ιορδάνη και με το ευλογημένο του χέρι σε όλο τον κόσμο έδειξε τον Μεσσία Ιησού Χριστό: «ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου!» (Ιω.1,29). Για αυτό ο Άγγελος ευαγγελίζων για την γέννηση του Αγίου Ιωάννη, ανήγγειλε στον Ζαχαρία, τον πατέρα του Ιωάννου, πως ο υιός του θα πορεύεται εμπρός Του (δηλ. εμπρός από τον Χριστό) «ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει Ἠλιού… ἑτοιμάσαι Κυρίῳ λαὸν κατεσκευασμένον» (Λκ.1,17). Και ο Ίδιος ο Κύριος όταν ρωτήθηκε από τους μαθητές για τον ερχομό του Ηλία, στο Ευαγγέλιο λέει: «ἀλλὰ λέγω ὑμῖν ὅτι καὶ Ἠλίας ἐλήλυθε, καὶ ἐποίησαν αὐτῷ ὅσα ἠθέλησαν, καθὼς γέγραπται ἐπ᾿ αὐτόν» (Μκ.9,13), εννοώντας εδώ τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή.
Ο Πρόδρομος του Χριστού εμφανίστηκε στην έρημο της Ιορδανίας, η οποία ήταν άγονη και άνυδρος. Ακριβώς όπως ήταν η ανθρωπότητα πριν τον Χριστό. Άκαρπη, διψασμένη για δικαιοσύνη και ειρήνη, για αλήθεια και αγάπη, άνθρωποι με πετρωμένες από την αμαρτία καρδιές, από τις οποίες δεν έβγαινε τίποτε καλό. Σε αυτή την πνευματική έρημο ήρθε ο Άγιος Ιωάννης να κηρύττει για την Θεία χάρη η οποία ενσάρκωσε δια του Υιού του Θεού και η οποία άρχισε να ποτίζει τις καρδιές των ανθρώπων για να φέρνουν καρπούς των αρετών.
Είναι πολύ γνωστή η πρόταση του Ιωάννη, η οποία συνεχώς την επαναλάμβανε σε όλους που ερχόντουσαν κοντά του: «Μετανοεῖτε· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν!» (Μτθ.3,2) Η Βασιλεία των Ουρανών συνίσταται ουσιαστικά στο Πρόσωπο του Σωτήρα μας Κυρίου Ιησού Χριστού, ο Οποίος είναι πολύ κοντά μας. Η οδός, όμως, προς Αυτόν είναι η μετάνοια. Αγαπητοί μου, από την μετάνοια – τίποτα μεγαλύτερο δεν υπάρχει. Αυτή από τον ληστή στον σταυρό, στην τελευταία ώρα έκανε δίκαιο και πρώτο πολίτη του παραδείσου. Η μετάνοια μετατρέπει και τις πιο σκληρές καρδιές σε δοχεία ετοιμασμένα για να δεχθούν την αγάπη του Θεού, να καταδεχθούν την χάρη Του, τις κάνει καρδιές από τις οποίες γεννούνται χριστιανικές αρετές.
Αυτό το κήρυγμα για μετάνοια του Αγίου Ιωάννου τον Βαπτιστή το οποίο ιστορικά γινόταν περίπου 2000 χρόνια πριν από μας στην έρημο της Ιορδανίας, διαχρονικά ποτέ δεν είχε σταματήσει να είναι εξίσου επίκαιρο και μέχρι τις μέρες μας. Με την ίδια δύναμη είναι απευθυνόμενο και προς όλους μας. Αυτή η πρόταση, αυτή η κλήση του Βαπτιστού: μετανοεῖτε! – απευθυνόμενη είναι προς εμένα, προς εσένα, προς όλους μας. Να την δεχθούμε. Επειδή, χωρίς μετάνοια ο άνθρωπος είναι μόνο μια άγονη έρημο. Η καρδιά του είναι όμοιο με πέτρα.
Είπαμε ότι πριν τον Χριστό, η ανθρωπότητα ήταν ένα φοβερό φάντασμα της πιο χαμηλού τρόπου ζωής˙ ανηθικότητα και πρωτογονισμός μέχρι που τα ζωικά πάθη, σε κάποια μέρη και ανθρωποφαγία, τα θεωρούσαν ως φυσιολογικό φαινόμενο. Με τον Χριστό, όμως, τα πάντα έγιναν καινά˙ στον άνθρωπο καταστάθηκε η προορισμένη θεία αξιοπρέπεια, και η ανθρώπινη κοινωνία στο πλήρωμα – ήταν πρωτοφανώς εξευγενισμένη. Εντούτοις, σήμερα, μήπως ως ποτέ μέχρι τώρα στην χριστιανική ιστορία, ανασταίνει η παγανιστική ανηθικότητα και ψεύτικη φιλοσοφία των αντί-αξιών. Ζούμε σε κόσμο κατάμεστο με μίσος, με ζήλια, με αφωτισμό, με εγωισμό, με επιθυμία στις καρδιές των ανθρώπων για πόλεμο, για υλικά πλούτη και υπεροχή, με γαστριμαργία, με μοιχείες, που σίγουρα ποτέ δεν ήταν διαδεδομένα ως σήμερα. Σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην εσφαλμένη προσέγγιση της σύγχρονης τεχνολογίας, η οποία ιδιαίτερα υποβοηθά την φαντασία του ανθρώπου. Και η φαντασία είναι ιδιότητα του νου, αλλά και αποτέλεσμα των ψιθυρισμών των πονηρών δυνάμεων. Πολλοί άνθρωποι σήμερα, κυρίως από τις νεότερες γενιές, ζουν σε φαντασία, σε φανταστικό κόσμο, σε κάποια ψηφιακή ‘πραγματικότητα’, που φυσικά δεν είναι πραγματικότητα και υφίστανται σοβαρές και βαριές διαταραχές, προπάντων, στην πνευματική, και μετά και στην σωματική υγεία.
Έτσι, για παράδειγμα, τώρα είναι τόσο εύκολο ο άνθρωπος, μέσω της τεχνολογίας, να ξπαρασυρθεί από την αμαρτία της μοιχείας. Άλλωστε, η πολύ μεγάλη παρουσία αυτού του αμαρτήματος το κάνει όχι τόσο μεγάλο και επικίνδυνο, ακόμα και φυσιολογικό στα μάτια των ανθρώπων. Αλλά, απόψε ακούσαμε από τα στιχηρά πόσο φοβερό και δύσκολο είναι αυτό η μη ευλογημένη συμπεριφορά και σε πια αποτελέσματα οδηγεί. Όλα τα στιχηρά μιλούσαν για την μοιχαλίδα Ηρωδιάδα, την γυναίκα του αδελφού του βασιλιά Ηρώδη, με την οποία αυτός ζούσε σε παράνομη σχέση. Ο Άγιος Ιωάννης φιλοδίκαια και ανδρικά τους επέπληξε για αυτή την αμαρτία, αλλά αυτή, αντί μετάνοια και αλλαγή, έδειξε σκληροκαρδία και εκδίκηση, έτσι ώστε ζήτησε από τον βασιλιά, σε ευκαιρία όταν αυτός εόρταζε τα γενέθλια, ο δούλος του Θεού να θανατωθεί. Βλέπετε πόσο θλιβερή είναι η μοιχεία;
Ως πνευματικός είμαι μάρτυρας πόσο πολλοί γάμοι διαλύονται, και μάλιστα χριστιανικοί γάμοι, των εκκλησιασμένων συζύγων. Ο χριστιανικός γάμος, και μαζί του και η κοινωνία μας, βρίσκονται σε τρομακτική διάβρωση και κρίση. Σήμερα, ίσως ως ποτέ μέχρι τώρα μετά Χριστόν, είναι τόσο επίκαιρη και αναγκαία η εφαρμογή της κλήσης του Αγίου Ιωάννη για μετάνοια. Από που αυτή η ούτε λίγο αφελή κρίση; Από αυτό που οι άνθρωποι δεν προσέχουν με την τεχνολογία, με τα κινητά τηλέφωνα, με το ίντερνετ και τα κοινωνικά δίκτυα. Ο εικονικός κόσμος και η άνεση πίσω του πληκτρολογίου παρακινούν τα πάθη στον άνθρωπο και τρέφουν τον εγωισμό του. Να γιατί σήμερα η πιο απαραίτητη είναι η νηστεία από την υπερβολική χρήση της τεχνολογίας και από την απραξία στα κοινωνικά δίκτυα. Εμείς οι χριστιανοί έχουμε περισσότερες νηστείες, τέσσερεις φορές του έτους, όπως και κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, αλλά έχω παρατηρήσει πως πολλοί πιστοί δίνουν μεγάλη προσοχή στην τροφή, και παραμελούν άλλα, πολύ πιο σοβαρά πράγματα. Ωστόσο, εάν δεν εγκρατευόμαστε από αυτή την τερατώδες φαινόμενο της φαντασίας δια της τεχνολογίας, ανώφελα είναι η νηστεία από την τροφή και μάταιο είναι το ερχομό στους ναούς.
Για αυτό, αγαπητοί μου, να δεχθούμε την μετάνοια, η οποία είναι αλλαγή του νου και αλλαγή του τρόπου της ζωής, επειδή χωρίς αυτή δεν είναι δυνατόν να γνωρίσουμε τον γλυκύτατο Χριστό. Να δεχθούμε το μήνυμα, την κλήση του αγαπημένου μας Πρόδρομο και Βαπτιστή, Άγιο Ιωάννη, για να φυλάξουμε τους γάμους και την κοινωνία μας. Και σήμερα αυτός μας λέει: «Μετανοείτε, τέκνα, εσείς που με μοιχεία πατήσατε τα στέφανα του γάμου σας! Μετανοείτε, εσείς, που κόβετε τον μισθό των εργάτων!
Μετανοείτε, εσείς, που πράττετε κάθε αδικία, μπαίνοντας σε κλοπές από την κρατικό ταμείο! Μετανοείτε, εσείς, οι οποίοι μεταδίδετε ναρκωτικά που παρακινούν την δαιμονική φαντασία και με αυτί χιλιάδες ψυχές οδηγείτε στον άβυσσο του Άδου!» Η φωνή του βοώντος στην πνευματική έρημο, μας καλεί όλους να μετανοήσουμε και να γίνουμε παιδιά της Βασιλείας του Θεού. Χριστιανός είναι ακριβώς αυτό – παιδί της Βασιλείας του Θεού. Χριστιανός σημαίνει θεώμενος άνθρωπος. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη κλήση στην Γη από αυτό να έχει κανείς το όνομα του Χριστού. Μεγάλη ευθύνη μας τέθηκε από τον Σωτήρα: Ὑμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆς… Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου (Μτθ.5,13-14). Επομένως, για όλα που γίνονται στον κόσμο, ένοχοι είμαστε πρωτίστως εμείς οι Χριστιανοί. Κανένας άλλος. Επειδή σε μάς βρίσκεται η φώτιση, εμείς έχουμε την αποκαλυμμένη από τον Θεό πίστη, το σωτήρια Θεία αποκάλυψη. Ο χριστιανικός νους, ο μετανοημένος νους είναι φωτισμένος και μόνο αυτός μπορεί να του φέρει πραγματική πνευματική πρόοδο και ευγένεια στον κόσμο.
Να βοηθήσει ο Τίμιος Πρόδρομος και Βαπτιστή εμάς εδώ παρόντες, αλλά και όλους τον πλησίον μας και όλους τους ανθρώπους, να δεχθούμε στις καρδιές μας και να εφαρμόσουμε πρακτικά το διαχρονικό μήνυμά του: «Μετανοεῖτε· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν!» Μετά την Θεοτόκο, αυτός είναι ο μεγαλύτερος στην μεσιτεία μπροστά στον Θεό. Με τις αγιότατες πρεσβείες του, όλοι οι λαοί και όλοι οι άνθρωποι να Τον γνωρίσουν, δια του Αγίου Πνεύματος, τον Χριστό, τον αληθινό Θεό μας και Σωτήρα του κόσμου.
Χρόνια πολλά το πανήγυρί μας και ο Μεγάλος Πρόδρομος του Κυρίου να φυλάττει αυτή την ένδοξη Μονή του μέχρι το τέλος των αιώνων! Ήδη 1000 χρόνια αυτή είναι ακοίμητος φάρος του ορθοδόξου λαού μας και μεταμορφωτής των καρδιών μας. Να φυλάττει ο Άγιος Ιωάννης το ορθόδοξο γένος μας, και αυτό να του ανάβει λαμπάδες, κανδήλια και κεριά και να προσκυνάει την θαυματουργική του εικόνα μέχρι την συντέλεια του κόσμου.
Αμήν!
