Λόγος του Πανοσιολογιοτάτου Αρχιμ. Παρθενίου επί του Αγίου Πάσχα
Αγαπητοί μου, συγκεντρωθήκαμε μαζί αυτό το πανίερο πρωί, ώστε με αναστάσιμη χαρά να γιορτάσουμε «αὕτην τὴν κλητὴν καὶ ἁγίαν ἡμέραν, τὴν μίαν τῶν σαββάτων, τὴν βασιλὶν καὶ κυρίαν, ἑορτῶν ἑορτήν, καὶ πανήγυριν πανηγύρεων» – όπως ψάλλει σήμερα όλη η Ορθόδοξη Οικουμένη. Η Ανάσταση του Χριστού είναι το θεμέλιο, η ουσία της θεοφάντου πίστεως μας. Αν σκεφθούμε καλύτερα, η ύπαρξή μας θα ήταν αδιανόητη χωρίς τη νίκη του Χριστού επί του θανάτου. Είναι εύκολο να συμπεράνουμε πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να συμβιβαστεί με τον εγωισμό, με τα πάθη, την αμαρτία, και τελικά – με τον θάνατο. Αυτοί δεν τον κάνουν εσωτερικά ήρεμο και ευτυχισμένο, μάλλον τον μπερδεύουν, τον ενοχλούν και τον φοβίζουν. Ως εκ τούτου, ο άνθρωπος, από τα βάθη της ψυχής, ζητάει κάποια αλλαγή της καταστάσεως στην οποία βρίσκεται, κάποια διάβαση απ’ αυτή τη άσχημη θέση στην άλλη, καλύτερη, πιο ευτυχισμένη. Να εκφραστώ με βιβλικό λεξικό: ο άνθρωπος ζητάει το Πάσχα.
Στην Παλαιά Διαθήκη, η γιορτή της θαυματουργής διαβάσεως της Ερυθράς Θάλασσας ονομαζόταν Pesah, που μεταφράζεται από τα αρχαία εβραϊκά ως «διάβαση». Ήταν η μεγαλύτερη γιορτή του αρχαίου Ισραήλ, γιορτή κατά την οποία όλοι, με ευγνωμοσύνη και θυσία, μνημόνευαν την θεία απελευθέρωση απ’ την αιγυπτιακή δουλεία. Πνευματικά, ο καθένας έχει ουσιαστική ανάγκη για απελευθέρωση από την τυραννία του κακού στον κόσμο και κυρίως μέσα στο εαυτό του, όπως και να ξεφύγει απ’ τη μαύρη αγκαλιά του θανάτου. Συνεπώς, όλες οι θρησκείες, φιλοσοφίες, ηθικά συστήματα και ιδεολογίες αποσκοπούν στο ίδιο: να βρουν καλύτερο τρόπο ζωής, να βρουν το σωστό δρόμο που οδηγεί στην διάβαση προς μια ασφαλή και ικανοποιητική κατάσταση. Όλοι αυτοί, ίσως καθησύχασαν μέχρι ένα σημείο τον άνθρωπο, αν και φαινομενικά και ψεύτικα. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν βρήκαν την πραγματική λύση για το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει ανελεήτως αλυσοδέσει τον άνθρωπο – τον θάνατο.
Ο μόνος που έκανε διάβαση από τον θάνατο προς τη ζωή είναι ο Χριστός. Πράγματι, αυτό είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός, που σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια λάμπει σε όλη την ανθρωπότητα, με τις ακτίνες του λυτρωτικού πασχαλινού φωτός του εν δόξη Αναστάντος. Ιησοῦς ὁ Ναζαρηνὸς ὁ ἐσταυρωμένος, ο Θεάνθρωπος ο οποίος ἠγέρθη, οὐκ ἔστιν ὧδε, στο τάφο (Μκ. ις΄6), είναι το αληθινό Πάσχα μας, «Πάσχα ἱερὸν… πάσχα καινόν, ἅγιον· πάσχα μυστικόν… πάσχα, τὸ πύλας ἡμῖν τοῦ παραδείσου ἀνοῖξαν· πάσχα, πάντας ἁγιάζον πιστούς». Αυτός είναι η αληθινή διάβαση του ανθρώπου από τον θάνατο προς την ζωή· είναι ο Βασιλιάς και ο Αρχιερέας μας. Και δεν υπάρχει κανένας άλλος ηγέτης προς την ανάσταση εκτός Χριστού, ο οποίος εκούσια, ως άνθρωπος δοκίμασε τον θάνατο και αυταρχικά, ως Θεός ανέστη. Στην Παλαιά Διαθήκη, ο Μωυσής, προορισμένος από τον Θεό να είναι προφήτης και οδηγός, μετέφερε τους Εβραίους, με ένα μεγάλο θαύμα του Θεού, δια την Ερυθρά Θάλασσα, ώστε να αποφύγουν τον θάνατο από τον Φαραώ. Όταν τους οδήγησε στη γη της Επαγγελίας, ανέβηκε στο όρος Ναβαύ, στην κορυφή Φασγά, απέναντι από την Ιεριχώ, και απ’ εκεί ο Θεός του έδειξε όλη τη γη που είχε υποσχεθεί στα τέκνα του Ισραήλ. Νωρίτερα, όμως, ο Κύριος είχε αποκαλύψει στον Μωυσή την μεγαλύτερη προφητεία για τον λαό του, προφητεία που ξεπερνά όλες τις άλλες, συμπεριλαμβανομένης και αυτής για τη γη της Επαγγελίας: προφήτην ἀναστήσω αὐτοῖς ἐκ τῶν ἀδελφῶν αὐτῶν, ὥσπερ σέ, καὶ δώσω τὰ ρήματα ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ, καὶ λαλήσει αὐτοῖς καθ᾿ ὅτι ἂν ἐντείλωμαι αὐτῷ (Δευτ. ιη΄ 18). Σε κανένα άλλον δεν θα μπορούσαν να αφορούν αυτά τα προφητικά λόγια, εκτός από το Λόγο του Θεού, διότι αν δεν είχε φανεί τέτοιος Ηγέτης ο οποίος θα μπορούσε να ξεπεράσει τον τάφο και το θάνατο, στη συνέχεια, θα ήταν άχρηστοι όλοι οι άλλοι ηγέτες, προφήτες, δικαστές και βασιλείς. Όλοι οι άλλοι υπέκυψαν στο θάνατο, ως τελικό καθοριστικό παράγοντα. Και ο Χριστός, αν και φόρεσε πάνω του όλο το κακό αυτού του κόσμου, και αυτό τον σταύρωσε και τον κλείδωσε στον τάφο, Αυτός θριαμβευτικά εγέρθηκε. Αυτός «ὥσπερ λέων, ἀφυπνώσας σαρκί, ὥς τις σκύµνος νεκρὸς ἐξανέστη». Δεν ήταν δυνατό για τις δυνάμεις του σκότους να νικήσουν το Ζωοποιό και το Ζωοδότη. Το πασχαλινό και πανσωστικό του φως είκοσι αιώνες φέγγει με τις ζωοποιές ακτίνες σε όλη την δημιουργία.
Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί τι κοινό έχει αυτός ο κόσμος με την χαρά της Αναστάσεως; Βυθισμένος στο δεινό σκοτάδι των παθών, των αντιθέσεων, του μίσους, των αμοιβαίων εξοντώσεων, φαίνεται πως ο κόσμος δεν βρίσκει θέση για τον Θεάνθρωπο Χριστό. Εν τούτοις, ο κόσμος αυτός σταύρωσε το Χριστό. Αλλά ακριβώς με την εκούσια σταύρωσή του, ο Υιός του Θεού κατέκτησε τον κόσμο, κρατώντας τον σταθερά στην στοργική του αγκαλιά επάνω στον Σταυρό. Το ρηθέν απ’ εκεί: Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι (Λκ. κγ΄ 34) ήταν φωταυγή διάνοιξη στο σκοτάδι του μίσους. Αυτός απέδειξε ότι έφερε σωτηρία σε όλους, σταύρωσε το εαυτό του για χάρη ακόμα και των σταυρωτών του. Η αγάπη του, ως ασταμάτητη βρύση, εκχέεται σε όλους: και σε εκείνους που προσπαθούν να ζήσουν δίκαια, αλλά και σε εκείνους που υπερβολικώς αμαρτάνουν, που μοιχεύουν και πορνεύουν, που έχουν πέσει στα σύγχρονα πάθη και εξαρτήσεις, ακόμη και σε εκείνους που είναι γεμάτοι μίσος και φθόνο.
Το μήνυμα του Σταυρού και της Αναστάσεως απευθύνεται σε όλους. Ωστόσο, μόνο οι πιστοί, οι οποίοι βασίζουν τη ζωή τους στο μυστηριώδες γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου, μπορούν πραγματικά να το αισθανθούν, να γευθούν την πληρότητα της χαράς του. Η αναστάσιμη χαρά δεν έχει μαγικό χαρακτήρα, δεν είναι κάτι που μας δίνεται μόνο σε μια νύχτα. Η πασχαλινή χαρά είναι πραγματικότητα στην οποία μπορεί κανείς να ζήσει. Εκείνοι που μέσα από την πρακτική της αγάπης έγιναν φίλοι του Χριστού, ζουν την Ανάσταση κάθε Κυριακή, και κάθε Λειτουργία, η οποία στην ουσία είναι αποκάλυψη και μυστική εμπειρία του πασχαλινού γεγονότος. Σε αντίθεση με τους υιούς αυτού του κόσμου – οι οποίοι στον αγώνα για τους στόχους τους, ακόμα και στη μάχη ενάντια στο κακό, σταυρώνουν τους άλλους – αυτά τα τέκνα του Θεού σταυρώνουν το εαυτό τους για τους συνανθρώπους τους, καρφώνουν στο σταυρό του αγώνα, τον εγωισμό και τα πάθη τους. Αυτοί ακριβώς, λοιπόν, είναι προσωποποίηση, παρουσία του αναστάσιμου φωτός του Χριστού στον κόσμο. Είναι επίσης αντίβαρο σε όλη την κακία της υφηλίου, η οποία απεγνωσμένα προσπαθεί να σπάσει την αλήθεια του ενδόξως αδειασμένου Τάφου εν Γολγοθά.
Αλλά, αγαπημένοι μου, ο Χριστός αληθινά εγέρθηκε απ’ τον Τάφο και χάρισε μεγάλη χαρά και φως σ’ αυτό τον κόσμο. Απομένει για μας να επιλέξουμε αν θα αποδεχθούμε τη ζωή της αναστάσεως. Μην αφήνουμε να παρομοιαστούμε με το σκοτεινό κόσμο της Μεγάλης Παρασκευής, όταν κατά τη Σταύρωση του Κυρίου σκότος ἐγένετο ἐφ᾿ ὅλην τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης (Λκ. κγ΄ 44). Εκτός του Χριστού, ο κόσμος είναι ζόφος, άβυσσος της απελπισίας και της φθοράς. Γι’ αυτό το λόγο να ανοίξουμε τις καρδιές μας και να αγαλλιάσουμε επειδή «ὡς ὂντως ἱερὰ καὶ πανέορτος, αὓτη ἡ σωτήριος, νύξ καὶ φωταυγῆς, τῆς λαμπροφόρου ἡμέρας, τῆς Ἐγέρσεως οῦσα προάγγελος». Ας ανυμνήσουμε τον Αναστάντα Χριστό, ο οποίος μας καλεί να είμαστε φίλοι Του, με αποτέλεσμα να μας δώσει το πιο πολύτιμο – τη ζωή αιώνια και αμέτρητη χαρά. Και μη ξεχάσουμε ότι αυτή η χαρά δεν είναι απ’ αυτό τον κόσμο και, κατά συνέπεια, δεν είναι παροδική όπως τα κοσμικά, αλλά συνεχίζεται και στην αιωνιότητα.
Σας ευχαριστώ πολύ που είστε τόσο πολλοί σήμερα εδώ, για χαρά του Χριστού – της αιωνίας μας αγαλλιάσεως, για χαρά και των ψυχών των πατέρων και αδελφών μας, οι οποίοι έζησαν και κοιμήθηκαν σταυροαναστάσιμα, τελικά και για χαρά των αγγελικών δυνάμεων των ουρανών, οι οποίοι τώρα μας καλούν «ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ» να δοξάσουμε την ένδοξη Ανάσταση του Χριστού.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
