Λόγος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Αντανίας κ. Παρθενίου, του Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Μπίγκορσκι, εκφωνηθείς επί τη τρίτη ημέρα του Αγίου Πάσχα, εν τη Ιερά Μονή της Παναγίας Θεοτόκου – Πρέτσιστα, επί τη 4η Μαΐου το 2021 έτος Κυρίου
Χριστός Ανέστη!
Ο Κύριος Ιησούς Χριστός, αγαπητοί μου, του Οποίου Ανάσταση εκ νεκρών εορτάζουμε κατά αυτήν την ιερή διακαινήσιμη εβδομάδα του Πάσχα, είναι αναμφίβολα ο αληθινός πνευματικός Ήλιος του κόσμου τούτου. Το φως προς το οποίο πρέπει να στραφεί η λαχτάρα μας, όπως λέγει ο Ίδιος στο Ιερό Ευαγγέλιο: «ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς» (Ἰω. η΄,12).
Σήμερα, την τρίτη ημέρα της ένδοξης Αναστάσεώς του, η Εκκλησία μας παρουσιάζει το ευαγγελικό ανάγνωσμα για τους αποστόλους Λουκά και Κλεόπα και για το ασυνήθιστο ταξίδι τους. Τους ακούσαμε να ομιλούν μεταξύ τους για όλα όσα είχαν συμβεί με τον αγαπημένο τους Διδάσκαλο. Ήταν γεμάτοι αμφιβολίες, αλλά είχαν και μεγάλη επιθυμία να μάθουν τι ακριβώς συνέβη, επειδή, όπως κατάλαβαν από τις γυναίκες Μυροφόρες και από τον απόστολο Πέτρο, που στον Τάφο είδε μόνο τις νεκρικές ταινίες, το σώμα του Ιησού δεν ήταν εκεί. Ήταν μπερδεμένοι. Αυτός εξαφανίστηκε, δεν ήταν στον Τάφο. Πού θα μπορούσε να είναι; Αναστήθηκε πραγματικά, καθώς κάποιες από τις γυναίκες ισχυρίζονται ότι τον είδαν ζωντανό; Ήταν δύσκολο για αυτούς να το πιστέψουν. Αναρωτιόνταν ο ένας τον άλλον, είχαν αμφιβολίες. Ο ευαγγελιστής μαρτυρεί: «καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ὁμιλεῖν αὐτοὺς καὶ συζητεῖν καὶ αὐτὸς ὁ Ἰησοῦς ἐγγίσας συνεπορεύετο αὐτοῖς· οἱ δὲ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν ἐκρατοῦντο τοῦ μὴ ἐπιγνῶναι αὐτόν». (Λκ. κδ΄,15-16). Στο δρόμο προς το χωριό Εμμαούς, στο σούρουπο, στους Λουκά και Κλεόπα πλησίασε ο Ίδιος ο Κύριος, ο Οποίος τους ρώτησε τί είχαν μιλήσει στην πορεία και γιατί ήταν λυπημένοι. Και αφού σε όλη την Ιερουσαλήμ μιλούσαν για Αυτόν και για όλα τα σχετικά με Αυτόν, αυτοί, έκπληκτοι από την «άγνοιά» του, τον ρώτησαν: «σὺ μόνος παροικεῖς ἐν Ἱερουσαλὴμ καὶ οὐκ ἔγνως τὰ γενόμενα ἐν αὐτῇ ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις;» (Λκ. κδ΄,18)
Κατά τη συνέχιση της διηγήσεως του Ευαγγελίου, ο Χριστός τους επιπλήττει για την απιστία τους και για τις σκληρυμένες καρδιές τους, και αρχίζει να τους εξηγεί τις Γραφές και τους προφήτες που προφήτευσαν για Αυτόν και για τα πράγματα που επρόκειτο να του συμβούν. Κατεύθυνε τους μαθητές προς τα όλα όσα είχαν προφητευτεί στην Παλαιά Διαθήκη και προς τα όλα όσα τους είχε διδάξει και τους υπενθύμισε ενώ ήταν μαζί τους. Ο αναστημένος Χριστός θα μπορούσε να αποκαλυφθεί αμέσως σε αυτούς και να αποδειχθεί ότι είναι Αυτός, έτσι ώστε να τον δουν σε απέραντο φως και να τον προσκυνήσουν. Αλλά επειδή αμφέβαλλαν, θέλει να τους δείξει τις Γραφές, τους προφήτες, όλες τις προφητείες, ώστε να μάθουν ότι όλα αυτά έχουν εκπληρωθεί στο Πρόσωπό του. Ήθελε να μετατρέψει αυτήν την αμφιβολία, αυτό το καταστροφικό σκουλήκι που τρώει ανθρώπινες ψυχές και σκέψεις, σε πίστη μέσω της γνώσεως· να τους υπενθυμίσει όλη την καλοσύνη του, τα αμέτρητα θαύματα και θεραπείες, τις διδασκαλίες του και τις προφητείες που τους μίλησε. Τους διδάσκει τώρα να σκεφτούν όλα αυτά, ώστε να γίνουν αληθινοί μαθητές και ευαγγελιστές του, θεμελιωμένοι σε σταθερή πίστη και γνώση.
Αφού είδαν τον Χριστό ζωντανό και τον προσκύνησαν, ο Λουκάς και ο Κλεόπας «ὑπέστρεψαν εἰς Ἱερουσαλήμ, καὶ εὗρον συνηθροισμένους τοὺς ἕνδεκα καὶ τοὺς σὺν αὐτοῖς, λέγοντας ὅτι ἠγέρθη ὁ Κύριος ὄντως καὶ ὤφθη Σίμωνι» (Λκ. κδ΄,33-34). Αν και η αμφιβολία γέμισε το μυαλό όλων των Αποστόλων, είχαν ακόμα μεγάλη επιθυμία να μιλήσουν και να ακούσουν γι΄ Αυτόν, να τον δουν όπως τον είδαν οι Μυροφόρες, όπως τον είδαν τώρα ο Λουκάς και ο Κλεόπας. Ήταν δηλαδή συγκεντρωμένοι στο όνομά Του, μιλούσαν γι΄ Αυτόν. Και ο Χριστός στο Ευαγγέλιο λέγει: «οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» (Μτ. αη΄,20). Και ιδού, συνεχίζει ο αυτόπτης μάρτυρας Λουκάς, «Ταῦτα δὲ αὐτῶν λαλούντων αὐτὸς ὁ Ἰησοῦς ἔστη ἐν μέσῳ αὐτῶν καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν […] τί τεταραγμένοι ἐστέ, καὶ διατί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; ἴδετε τὰς χεῖράς μου καὶ τοὺς πόδας μου, ὅτι αὐτὸς ἐγώ εἰμι» (Λκ. κδ΄,36-38).
Αγαπητοί μου, με το σημερινό Ευαγγέλιο η Εκκλησία θέλει να μας διδάξει ότι δεν πρέπει να αφήνουμε οι αμφιβολίες και η θλίψη και ο φόβος που προκύπτει από αυτήν, να καταλάβουν τις ψυχές μας· ότι οι σκέψεις της δυσπιστίας που μας τρώνε πολλές φορές εσωτερικά, πρέπει να τις πετάξουμε μέσω της πίστης και της γνώσης της Αγίας Γραφής και της Ορθόδοξης Παράδοσης. Η γνώση της Αγίας Γραφής και η ζωή σύμφωνα με την παράδοση των Αγίων Πατέρων είναι απαραίτητες, γιατί χωρίς τις αποκαλύψεις και τα μυστήρια που περιγράφονται σε αυτές, χωρίς τη γνώση του Χριστού, αυτός ο κόσμος είναι σκοτάδι. Η ζωή χωρίς Χριστό δεν έχει νόημα. Φανταστείτε αν η ανθρώπινη ζωή αποτελούσε μόνο από πράγματα σε αυτόν τον κόσμο και έληγε στο θάνατο; Πιο θα ήταν λοιπόν το νόημα της υπάρξεώς μας; Εργαζόμαστε, δουλεύουμε, κοπιάζουμε, θρηνούμε, ώστε τελικά – να πεθάνουμε. Φρίκη! Αλλά στον Θεό δεν είναι έτσι. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από Αυτόν για αιώνια ζωή. Γι΄ αυτό ο Χριστός ήρθε και πέρασε από τον θάνατο, ώστε να μπορέσουμε και εμείς να περάσουμε, μέσα από τις πόρτες του που άνοιξε ο Υιός του Θεού, στην αιώνια ζωή, στο φως της Βασιλείας του Θεού.
Ως εκ τούτου αγαπητοί μου, πρέπει πάντα να πηγαίνουμε στο φως και όχι στην δύση. Οι απόστολοι Λουκάς και Κλεόπας πήγαν στον Εμμαούς στο σούρουπο, στο τέλος της ημέρας, και βρέθηκαν παγιδευμένοι στο σκοτάδι της αμφιβολίας. Συμβολικά, σαν να πήγαιναν σε λάθος κατεύθυνση, στο σκοτάδι της απιστίας. Διότι η αμφιβολία συνεπάγεται κάτι ασαφές, σκοτεινό. Τα μάτια μας, από την άλλη πλευρά, είναι ευλογημένα (Βλ. Μτ. αγ΄,16). Τα πνευματικά μάτια των Χριστιανών είναι ευλογημένα, επειδή βλέπουν την Ανάσταση, βλέπουν το ανέσπερο φως, τον πνευματικό Ήλιο, την Ανατολή της δικαιοσύνης – Χριστό τον Θεό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ορθόδοξοι ναοί κοιτάζουν πάντα με το βωμό προς την Ανατολή – συμβολικά, ως προσανατολισμός για την εσωτερική μας όραση , να κοιτάμε πάντα στον αιώνιο Ήλιο, έτσι ώστε οι καρδιές μας να μην καλύπτονται ποτέ από τη σκουριά της αμφιβολίας. Διότι κατά κάποιο τρόπο, είμαστε κι εμείς απόστολοι στην εποχή μας. Με την ισχυρή πίστη και χαρά μας, πρέπει να μαρτυρούμε τι έχει κάνει ο Κύριος Χριστός για τη σωτηρία μας και για τη ζωή μας. Χιλιάδες χρόνια αργότερα, τα έργα του Χριστού, η σταύρωσή του για χάρη μάς, ο ενταφιασμός, ο θάνατος και η νίκη επί του θανάτου μέσω της Αναστάσεως συνεχίζουν να έχουν την ίδια μεταμορφωτική δύναμη. Η Ανάσταση του Χριστού είναι μια ασυνήθιστη ενέργεια, μια θαυματουργή δύναμη που μας ανανεώνει τόσο σωματικά όσο και πνευματικά. Πρέπει απλώς να έχουμε την επιθυμία να τον αναζητήσουμε, να μιλάμε για Αυτόν και με Αυτόν. Μάλιστα, ακόμη και οι αρχάριοι που πλησιάζουν την πίστη με άγνοια με αμφιβολία, εάν συνεχίσουν να τον αναζητούν ειλικρινά, θα τον φτάσουν.
Ωστόσο, αφού είδαμε τον Χριστό αναστημένο, τον έχουμε αισθανθεί στις καρδιές μας, να μην αφήσουμε να δηλητηριαζόμαστε από αμφιβολίες. Έχουμε ήδη γνωρίσει τον Χριστό, τον βλέπουμε αναστημένο και δοξασμένο. Είμαστε μαζί του κάθε ημέρα στο τραπέζι, στο Μυστικό Δείπνο, όπως ο Λουκάς και ο Κλεόπας. Τί λέγει το ευαγγελικό ανάγνωσμα: πότε άνοιξαν τα μάτια τους για να τον γνωρίσουν; Όταν έσπασε το ψωμί και κάθισε να φάει μαζί τους. Το ίδιο συμβαίνει σε κάθε Θεία Λειτουργία. Κάθεται μαζί μας και προσφέρει τον Εαυτό του στο τραπέζι Του, σπάει τον άρτο, που είναι το σώμα του, και μας αποκαλύπτεται με θαυματουργό τρόπο. Και η Λειτουργία δεν είναι μόνο η συγκεκριμένη λατρεία στον ναό, αλλά και η εφαρμογή της εκτός αυτού, στην καθημερινή μας ζωή, εξυπηρετώντας στην αγάπη των πλησίον μας. Εάν ζούμε με αυτόν τον τρόπο την Θεία Λειτουργία, τότε θα είμαστε πάντα με τον Χριστό και θα θυμόμαστε ό,τι έχει κάνει και κάνει ακόμη στη ζωή μας. Μια προσεκτική ματιά στη ζωή μας θα μας δείξει τον Χριστό ως συνοδοιπόρο, ο Οποίος ταξιδεύει πάντα μαζί μας και μέσα μας. Καθώς ταξίδεψε σήμερα με τον Λουκά και τον Κλεόπα, αλλά οι οποίοι δεν τον γνώρισαν ότι ήταν Αυτός, γιατί τα μάτια τους ήταν σκοτεινιασμένα από αμφιβολία.
Ο Χριστός δεν είναι μόνο ο συνοδοιπόρος μας, αλλά και ο λόγος για την ύπαρξή μας. Αυτός είναι η αιτία που ξυπνήσαμε σήμερα· που είμαστε συγκεντρωμένοι εδώ σε αυτήν την Ευχαριστιακή σύναξη· που ζούμε στη ζωή και που θα κληρονομήσουμε την αιώνια ζωή, η οποία ξεκινά από εδώ, από τη Γη. Είθε ο Θεός να μας δώσει ισχυρή πίστη, όπως αυτή των αγίων Αποστόλων, την οποία απέκτησαν όταν είδαν τον αναστημένο Κύριο και τον προσκύνησαν. Τώρα, όλοι όσοι λαμβάνουμε μέρος στη χαριτωμένη ζωή της Εκκλησίας βλέπουμε και βιώνουμε την Ανάσταση. Μπείτε στο μυστήριο της Αναστάσεως και θα το νιώσετε. Στις ακολουθίες της Διακαινησίμου Εβδομάδος, καθώς και στους όρθρους των Κυριακών καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, υπάρχει μία πολύ δυνατή δοξολογία μετά την ανάγνωση του αναστάσιμου Ευαγγελίου, που ξεκινά με τις λέξεις: «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι, προσκυνήσωμεν ἅγιον, Κύριον, Ἰησοῦν τὸν μόνον ἀναμάρτητον. Τὸν Σταυρόν σου Χριστὲ προσκυνοῦμεν καὶ τὴν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν ὑμνοῦμεν καὶ δοξάζομεν». Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι… – βλέπουμε δηλαδή την Ανάσταση του Χριστού, την αισθανόμαστε εκεί, στις καρδιές μας.
Υπενθύμιση για όλα αυτά ας μας είναι όλα όσα κάνει ο Χριστός για χάρη μας. Στη Λειτουργία του Ιερού Χρυσόστομου, στον Κανόνα της Ευχαριστίας – τον οποίον στα μοναστήρια μας τον διαβάζουμε «εις επήκοον» σύμφωνα με την αρχαία συνήθεια, έτσι ώστε θα τον ακούσετε και σήμερα – σε μια από τις προσευχές, ευχαριστώντας τον Κύριο, λέμε: «Ὑπὲρ τούτων ἁπάντων εὐχαριστοῦμέν σοι, καὶ τῷ μονογενεῖ σου Υἱῷ καὶ τῷ Πνεύματί σου τῷ Ἁγίῳ. Ὑπὲρ πάντων, ὧν ἴσμεν, καὶ ὧν οὐκ ἴσμεν, τῶν φανερῶν καὶ ἀφανῶν εὐεργεσιῶν, τῶν εἰς ἡμᾶς γεγενημένων». Ο Θεός μας κάνει συνεχώς καλό. Ας τον ευχαριστήσουμε για την καλοσύνη του στις ζωές μας, και ειδικά για αυτό που γνωρίζουμε τον σκοπό της ζωής μας, που γνωρίζουμε τη σωστή αποκάλυψή του, για τα λόγια του: «ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος.» (Ἰω. ζ΄,38). Τι σημαίνει η ροή του ζωντανού νερού; Ότι η ζωή μας, μέσω της μυστηριακής παρουσίας στην Εκκλησία, ρέει στην αιωνιότητα κάθε μέρα. Πιστεύοντας στον αναστημένο Κύριο Χριστό, στο μυστήριο της Αναστάσεως και της Θείας Λειτουργίας, πορευόμαστε από εδώ στην αιωνιότητα, στα ήσυχα χαριτωμένα νερά της θεώσεως – που είναι ο στόχος μας. Είθε ο Χριστός ο Θεός να μας την χαρίσει μέσω της Αναστάσεώς του!
Χριστός Ανέστη!
