Kujtimi i të Përndershmes Paraskevë në Dibër gjithmonë sjell një atmosferë të veçantë festive, krijon një ndjenjë të veçantë gëzimi dhe zemrat e dibranëve i përgjigjen me butësi asaj vizite misterioze e të bekuar të Shenjtores. Atëherë shkëlqen qartë e gjithë dashuria dhe respekti i tyre për veprën e saj heroike dhe luftën me armikun e shpirtrave njerëzorë – fillimisht në vendet e shkreta të ashpra me rërë të shkretëtirës së Jordanisë dhe më pas në shkretëtirën jo më pak të ashpër të kësaj bote. E shtyrë nga dashuria për Dhëndrin Qiellor që digjej në shpirtin e saj rinor, ajo mori gjithçka për të sajën, të gjitha gjërat që mund të ofronte bota, të gjitha kënaqësitë dhe ëmbëlsitë, në mënyrë që të mund të kënaqej vetëm në praninë e bekuar dhe të hirshme të Atij që në fillim ia rrëmbeu zemrën. Dhe për hir të Tij dhe me emrin e Tij në buzë, ajo i mundi të gjitha ngatërresat djallëzore, duke u ngritur në Qiell si ylli më i ndritshëm, për të dëshmuar prej andej me shkëlqimin e saj të mrekullueshëm Dritën e papërshkrueshme dhe për t’u dhënë të gjithë besimtarëve ndihmën e saj të bekuar. Të panumërueshme janë veprat, të papërshkrueshme janë mrekullitë dhe e pakuptueshme është mirësia që edhe sot derdhen nga lutja e saj e fortë dhe ndërmjetësimi i guximshëm para Zotit. Prandaj besimtarët do ta mbajnë të shenjtë kujtimin e saj përgjithmonë dhe lavdia e saj nuk do të shuhet kurrë, as këtu në tokë e as lart në Atdheun qiellor.
Tempulli i shenjtë i Nënës së Përndershme Paraskeva në Dibër, mikpritës i devotshëm i të cilit ishte prifti zotdashës dhe kryepeshkopi i Dibrës a. Mille Angelloski, sot ishte një pamje e mrekullueshme dhe e gëzueshme. Me të vërtetë ishte gëzim për shpirtin të shihte tempullin e ndriçuar dhe të zbukuruar të mbushur me gjithë atë turmë të qetë besimtarësh, të cilët me flakim të shenjtë në heshtje derdhnin lutjet e tyre drejt Shenjtores me këngën e ëmbël monastike të motrave nga Rajiça dhe psalmeve të devotshme. Kurora e gjithë asaj bukurie festive ishin reliktet e nderuara të të Përndershmes, të sjella nga motrat e Manastirit Preçista të Kërçovës. Pa dyshim që e gjithë kjo festë ishte një gëzim i madh edhe për të Përndershmen, e cila as pak nuk e kurseu bekimin e saj, por e derdhi me bollëk mbi të gjithë të pranishmit. Aq më tepër që udhëheqësi ynë në festën plot lutje ishte Јerondi ynë i dashur, Peshkopi Antaniski z. Parthenij, dashuria e fortë e së cilit drejt Asketes bëri që të thurë fjalë të bukura për nder të saj, duke marë shembull jetën e saj të shenjtë dhe shpresën e paturpërueshme te Perëndia:
Në emër të Atit të Birit dhe të Shpirtit të Shenjtë!
Sot, të dashurit e mi, me falënderim dhe mall të përzemërt për shenjtëri, kremtojmë kujtimin e lavdishëm të Nënës sonë të Përndershme Paraskeva të Epivatit, një nga të shumtët shenjtorë që mbushin Mbretërinë e Qiellit dhe luten për ne me ndërmjetësime të fuqishme. Shenjtorët e Perëndisë përmbushin Mbretërinë e Perëndisë, sepse ata së pari përmbushën Ungjillin e Shenjtë. Ata dëgjuan dhe në jetën e tyre zbatuan fjalët e Fjalës së Perëndisë, Zotit Jezu Krishtit, duke u bërë kështu një udhërrëfyes drejt lumturisë së përjetshme për të gjithë njerëzit.
A nuk është një udhërrëfyese kaq e qartë dhe e ndritur për ne, e lavdëruara jonë e sotëme, e dashura dhe e respektuara, e nderuara Paraskeva? Në çfarë tjetër na çon jeta e saj e mahnitshme, nëse jo te Krishti?! Vetë shembulli i saj jetësor na fton të marrim zgjedhën e butë të Atij që thotë: Ejani tek Unë, të gjithë ju të lodhur dhe ju të rënduar, dhe Unë do t’ju jap prehje; Merrni mbi vete zgjedhën Time dhe mësoni nga Unë. Nga çfarë mund të mësojmë? Nga mrekullitë e shumta që bëri? Nga mendimet, krijimet, shërimet, ringjalljet Hyjnore? Pa dyshim, Ai i posedon të gjitha këto, por kur na thërret të mësojmë prej Tij, nuk na e vë në dukje, por thotë: sepse unë jam zemërbutë dhe i përulur nga zemra dhe ju do të gjeni qetësi për shpirtrat tuaj; sepse zgjedha ime është e lehtë dhe barra ime është e lehtë (Mateu 11,28-29).
Prandaj, ai na thërret në butësi dhe përulësi. Le të marrim me durim kryqin tonë të jetës dhe ta ndjekim Atë, të Vetmin, i Cili mund t’i japë paqe të vërtetë shpirtit njerëzor. Vetëm Ai jep paqen thelbësore, autentike, e cila nuk është e kësaj bote. Paqe, për të cilën të gjithë kemi nevojë dëshpërimisht. Rehati, paqe, qetësi dhe jetë të përjetshme. Këtu janë dhuratat që jep zgjedha e butë e Krishtit. Me ta kemi një shpresë dhe motiv të fortë dhe të pafund për të jetuar jetën tonë, për të luftuar problemet, tundimet dhe sfidat në jetën tonë të përditshme. Sot, për fat të keq, vërehet se tek një pjesë e konsiderueshme e të krishterëve shpesh mbizotëron dëshpërimi – cilësi që nuk duhet të jetë karakteristikë e një besimtari të Perëndisësë vërtetë.
Lidhur me atë që po flasim, ka një histori interesante në Paterikonin. Përkatësisht, një Jerond u tregon murgjve të tij se si djalli kinse hapi një treg të madh dhe në të shiti gjithçka të bukur që mund dhe nuk mund të gjendet në këtë botë. Madje shpesh jepte shumë gjëra falas. Njerëzit ishin të habitur se pse ai po i jepte të gjitha këto pa asnjë kompensim. Dhe ata e pyetën: ,,o djall, pse na i ofron të gjitha këto falas? A nuk do të mbash apo të fitosh diçka për vete?” Ai u përgjigj: ,,Asgjë nga ajo që jap nuk është e rëndësishme për mua dhe nuk kam nevojë për ndonjë kompensim material; megjithatë, ka diçka që do të më mbetet në fund dhe me të cilën më paguajnë njerëzit, sepse vetëm kjo mund të më japë kënaqësi. Kjo është të qenurit i pashpresë. Unë u jap njerëzve lloj-lloj kënaqësish, por në këmbim i mbush me dëshpërim; unë fus tek ata mungesën e shpresës dhe kështu i bëj ata të lidhur me mua dhe më në fund mbush ferrin me shpirtrat e tyre”.
Mendoj se nuk duhet ndonjë përpjekje e veçantë për të parë se mes nesh, të Krishterëve bashkëkohorë, ky sugjerim i ligë e djallëzor është fort i pranishëm. Dhe pse është kështu? Nuk ka arsye tjetër veç faktit që ne i përqafojmë kënaqësitë dhe komoditetet e kësaj bote, me lehtësi më të madhe i pranojmë ato, sesa Atë që na thërret në paqe dhe qetësi. Për dallim nga paqëndrueshmëria jonë, shenjtorët ishin të pakompromis në dashurinë e tyre për Zotin Jezus. Le të shohim vetëm shembullin e Shën Paraskevës. Ajo, tekstualisht mbi gjithçka në jetën e saj e vendosi Krishtin. Fillimisht, ua ndau të varfërve gjithë pasurinë e saj dhe u nis për të ndjekur Krishtin. Ajo iu dorëzua shumë të bëmave fizike dhe shpirtërore, duke luftuar kundër egoizmit të saj, kundër mungesës së kujdesit për shpëtimin e shpirtit dhe kundër mospërmbajtjes. Dhe a vdiq me këtë ajo ? Sigurisht që jo. Vetëm shikoni se sa i lavdishëm dhe i lavdëruar është kujtimi i saj. Edhe sot e kësaj dite, pas një mijë vjetësh që ka jetuar në tokë, ajo na flet me zë të lartë:
,,Ja, unë lashë gjithçka që kisha, ndoqa Krishtin, e vura Atë mbi çdo shqetësim tokësor dhe ja ku jam me ju sot, në nevojat dhe problemet tuaja”. Duket se nuk ka një qytet të madh pa pasur një tempull apo kishëz të të Përndershmes, ku njerëzit shkojnë t’i luten asaj dhe ajo ua plotëson kërkesat, i shëron nga shumë mjerime dhe tundime. Le të përvetësojmë, të dashur të mi, shembullin jetësor të Nënës sonë të përndershme Paraskeva dhe të ecim me këmbëngulje në gjurmët e Krishtit tonë të butë, që të mund ta quajmë veten dishepuj të vërtetë të Tij, të cilët do të jenë plot shpresë, jetë, gëzim dhe dashuri. Sepse, misioni i një të krishteri është të mbjellë shpresë tek njerëzit që e rrethojnë, ose siç thuhet në një lutje mëngjesi: aty ku ka urrejtje – të mbjellë dashuri, ku ka dënim – falje, ku ka mosmarrëveshje – harmoni, ku ka dëshpërim – shpresë, ku ka errësirë – dritë, ku ka pikëllim – gëzim. Me një fjalë, të jesh një mbështetës i Krishtit dhe me atë – një dritë për botën (krh. Mateu 5,14).
Shenjtorët që sot mbushin Parajsën, edhe kur jetonin në tokë, arritën deri në atë pikë sa në vend të tyre erdhi në jetë Krishti i butë, sipas fjalëve të Palit Hyjnor, i cili thotë: Unë nuk jetoj më, por Krishti jeton në mua (Gal. 2,20). Kështu ata e vranë njeriun e vjetër i cili po shpërbëhet në epshet e rreme dhe u bënë njerëz të pagëzuar dhe, rrjedhimisht, filluan ta jetojnë përjetësinë që këtu – që është, meqë ra fjala, qëllimi i jetës sonë. Këtë e dëshmon e Përndershmja Paraskeva me lirinë që ka në Zotin, të cilën e fitoi pikërisht përmes jetës asketike të largimit vullnetar nga epshet dhe largimit nga mëkati. Dhe me këtë liri të fituar, ajo vazhdimisht na ndihmon, i përgjigjet lutjeve tona. Shpirti i saj, si shpirtrat e të gjithë shenjtorëve, është i gjallë dhe me ne.
Pra, të dashurat e mi, le të mbushemi me shpresë në Krishtin e mëshirshëm, i cili është kudo dhe përmbush gjithçka dhe që është gjithçka e jonë, dhe sipas kësaj, t’i japim Atij vendin që i takon, ta vendosim Atë mbi gjithçka në jetën tonë, nëse duam që çdo gjë tjetër të bjerë në vend dhe të kapërcejmë me Të çdo të keqe dhe tundim.
Lutjet dhe bekimet e të Përndershmes Paraskeva qofshin me të gjithë ne.
Amin!
Dhe e famshmja Paraskeva zgjodhi dhe e ftoi këtë herë nga Sllovenia e largët, fëmijën e saj – Sllobodanka Ilkoska, duke e frymëzuar me dëshirën për të marrë bekimin e kumbarëve për vitin e ardhshëm. Ajo dhe prindërit e saj, Tanasin dhe Zoricën, do të përpiqen që me ndershmëri dhe lutje ta lavdërojnë atë që i zgjodhi dhe bekoi zemrat e tyre.
