ЗА МОЛИТВАТА
Старец Емилијан Симонопетриски
IVдел
✤✣✤
Значи, се враќам повторно на темата. Тогаш кога ќе сфатам дека тука во близина дише Духот Свети, и наместо да дише во близина, можам да Го внесам во себе и да дојде до повторно оживување на моето битие, пресоздавање на мојот живот, на мојата душа, тогаш почнува ова мистичко исчекување во агонија.
Кога ќе почне ова исчекување (καραδοκία) на Духот, почнувам да ги предвкусувам предзназите на Неговото доаѓање. Зашто знам, дека што и да побарам, Он ќе ми даде, и бидејќи ќе ми даде, веднаш ќе си речам во себе дека јас тоа веќе го имам. Нешто ме уверува во тоа. Веќе имате се што побаравте, вели; пред да го земете, веќе сте го примиле.
Затоа имам тивко умиление, имам тивок предвкус на даровите што ќе ги примам, и уште – тивок предвкус на Царството Небесно. Зошто? Како овие две работи се поврзани меѓу себе? Бидејќи Бог е на небесата, а јас сум овде, и следствено на тоа, умилението кое ќе го имам како увертира, треба да е некој вид, да речеме, предвовед во прегратките на Царството Небесно. Тоа е допирање на звуците и ангелските гласови, кои постојат и се слушаат таму горе. Тоа што следи е дека, помалку или повеќе, почнувам да станувам свесен за тоа што е рај и што е Царство Небесно. Како да се молам на Бога, кога Бог е таму, и ниту Го гледам, ниту Го слушам? Треба да сознаам каде е и што е тоа и во кое се наоѓа Он.
Почнувам, значи, да имам некакво предзнаење за тајната на Царството Небесно. Што е Небото? Што се обителите кои таму постојат? Што е Сонцето на Правдата? Што се светиите? Какви се светите? Како Христос пребива во светите? Како, помалку или повеќе, Света Троица. Но, помалку или повеќе, нели? – Јас сум сеуште овде. – Во далечината некако облаците почнуваат да се расчистуваат, и гледам! Ене ја Месечината, ова мора да се Плејадите, она би требало да е таа и таа Ѕвезда.
Сега почнувам да ги сфаќам и така почнува да се загрева мојата душа со тајните кои, на некој начин, почнуваат да се откриваат пред мене. И тогаш, тогаш, драги мои, почнува еден, да речеме, нов период во мојот духовен живот, умиление во молчанието (τρυφή, радост, уживање) или молчание во умилението; ова е сега значи, нешто друго. Не е ова она молчание, за кое претходно разговаравме. Овде веќе се работи за едно духовно молчење. Тоа е молчење на мојот дух, на тоа претходеше молчење на моите душевни сили, на мојата душа – а сега станува збор за молчење на мојот духовен свет, молчење на очите на мојата душа. Тоа што седам така, е затворање, за да можам да Го видам.
Бидејќи сега веќе се наоѓам пред вратите на Небото, имам умиление, уживање, топлина, и молчам, за да Го слушнам Неговиот глас. Но, сега рековме, молчи мојот дух, духот кој ќе повика: „Ава Оче“! Сега, значи, молчам и се радувам. Имам во себе некаква топлина, дури и телесна. Имам предвкус, одмор и расположение за молитва, но не сакам да се молам, сакам да Го чекам, Него, Бог.
Кога ова ќе се случи, тогаш во ова духовно молчење, веќе почнува да ме вдахновува Духот Свети. Духот Свети е Тој Кој сега ме соединува со Бога, и Кој ме доведува во врска со (Божествените) енергии, и почнувам на некој начин да станувам свесен. Тогаш Духот Свети, Кој е Светлост, кога влегува во мене, ми ја открива длабочината на моето срце.
Требаше прво, на некој начин, да сфатам што е Небото, за да можам да сфатам што сум јас. Требаше прво, некако да се допрам до тајната на Света Троица, и секако тајната на присуството на Духот, за да го сфатам ова што е толку мое.
Гледате ли колку е далеку од нас нашето срце! Колку непристапен предел е тоа! Ние знаеме сѐ; но што има во нашето срце, каква нечистотија, какви страсти, каква расипаност, какво црнило, тоа не го знаеме. Секој од нас мисли дека е личност, дека е свет! Дека е тој некој, кој наводно може да застане пред Бога, и да му каже: „Боже мој, Боже мој, Ти го дадов ова, се посветив на Тебе, направив за Тебе, Ти покажав…“
Што сум направил? Ништо не сме сфатиле. Кога Духот се приближува, драги мои, Он ми го открива моето внатрешно црнило, мојот грев, и почнувам да стекнувам вистинско самопознание. Гледате ли дека набљудувањето на себе, самокритичноста, е едно дело на молчење. Во молчание Го очекуваме Духот Божји. И доаѓа Духот, Кој како рефлектор ми го осветлува срцето, во мигот кога Го чекам, Он ми го осветлува срцето. Зашто, тука е пречката, овде е арената. Тука ќе се борат телото и духот, за да победи духот и телото да се напои. Значи, Духот ми открива, и тогаш сфаќам две работи.
Прво, дека главното поприште е овде во срцето. Би требало Бог тука да дојде за да се зближиме, запознаеме, и засакаме, за да разговараме, и најпосле да се соединеме.
Второ, дека тука е главното поприште, бидејќи тука се препреките; и тоа мое незнаење и заборав; тоа што во својот живот дури и не се сеќавам на Бог. И кога плачев и воздивнував: „Боже мој, Боже мој“, јас всушност не сум го призивал Бога, туку сум се занимавал со самиот себе, бидејќи сум имал желба јас да се молам – зашто така вели Евангелието, зашто така ми кажал мојот старец, зашто така требало да правам, зашто сум имал ваква или онаква потреба и желба. Сум бил во незнаење и заборав. Ние сеуште не сфаќаме што значат тие две работи. Тоа што постои во мене – незнаењето и заборавот, ми Го засенуваат Бога, не се сеќавам на Него, и не Го познавам. Зошто? Затоа што е скриен зад моите страсти. Сме се разделиле! Заклучен сум надвор од Рајот и сеуште не можам да јадам од Дрвото на Животот, ни да се соединам со Него, за повторно да здобијам живот. „Во оној ден кога ќе јадете “ вели „ од оној плод, ќе умрете“. И го остава човекот надвор од Рајот. Зошто? Бидејќи во оној ден кога повторно ќе јаде од Дрвото на Животот, тој повторно ќе заживее. Рајот сеуште е затворен, зашто Царството Небесно е во нас. Тоа што е затворено, е овде, внатре. Затворено (=спречено) е од херувимите. Кои херувими? Од моите страсти е затворено моето срце. Тоа сака да го каже.
Значи, почнувам да сфаќам, што значи страст и дека сум острастен. Почнувам да сфаќам дека не Го познавам Бога. Почнувам да сфаќам дека Бог…што! Што е тој Бог? Оној за кого можеби дваесет години сум проповедал од амвонот, кому можеби сум му повикувал во храмот: „Боже, биди милостив спрема мене“. Можеби со помош на бројаница сум изговарал: „Господи Исусе Христе, помилуј ме мене грешниот“, а да не сум ни знаел кој е Господ Исус Христос, ни што значи „помилуј ме“. Тогаш, значи, сфаќам што значи Царството Небесно, што значи срцето, што значи страста, што значи тоа , Бог да влезе во нас, и дека тука е нашето бојно поле.
Е, сега веќе, работите се лоцирани. Тогаш повикував:„Оче Теоктистеее!“ А сега доаѓам до тебе: „Дојди, дојди ваму“, ти зборувам. Не можам да викам, и ти да бидеш долу, а јас горе. Ќе се изморам, викајќи. Цел свет ќе нè чуе. Кога некого го љубиме, сакаме ние двајца да сме сами, да разговараме просто, да бидеме еден покрај друг. Значи, сакам да дојде овде на моето поле. Ова, драги мои, е еден од најважните и најстрашни моменти во духовниот живот. Да видиме, дали некогаш ќе почнеме да се молиме (ευχώμετα) на Господа, да се молиме (προσευχώμετα) на Бога. Ова е момент кога ќе ја доживееме драмата на еден поет, кој велел:„Оди си, Господи!“, па повторно: „ Дојди, Боже мој“. Кога Бог му се приближувал, тој Го доживувал како џелат, и Му говорел: „Оди си, џелату мој“, а кога Бог тргнувал да си замине, му велел: „Дојди, Пријателу мој“. Овде се работи за тоа – дали ќе Го прифатиме Бога, или ќе се откажеме од Него.
Порано имавме чувство на борба. Сега и овде ќе имаме момент на зближување со Бога. Можно е и ние конечно да кажеме „оди си“, за потоа непоправливо и дефинитивно да кажеме: „Тогаш замина Он, мојот последен Пријател“. Не постои друг Пријател во нашиот живот, не постои ни една друга Надеж за нашиот живот.
Овој е пресуден момент. Зошто? Затоа што токму ова е оној момент, кога ќе прифатиме, или ќе одбиеме да се прифатиме себе, затоа што откриваме едно „јас“ кое е толку валкано, толку мрачно, толку подло, толку лукаво, што толку скапо не чини, бидејќи не ни е во интерес да го исповедаме, а се криеме зад својот егоизам, зад самопознанието, зад љубовта кон нашето битие, која постои во секој душа. Тоа е и часот кога се буди моето јас, и јас не сакам тоа да признае дека сум таков, грев!
Убаво е да стојам во Бога, и да кажувам:„Господе Исусе Христе, Ти Кој ми го подари своето знаење, Ти Кој ме удостои и ме направи свој работник и монах! Господе Исусе Христе…“ Тоа е лесно. Меѓутоа да застанам во познание (εν επιγνώσει) и изговорам: „Боже, биди милостив кон мене, грешниот“, колку пати можам ова да го направам? Ако тоа воопшто и го направам! Зошто морам да го скршам своето битие за да стане… Би требало, исто како кога со кршачка го кршам оревот и – „крак!“, се здробува, па ги собираш парчињата, така би требало да направам и со своето срце, за подоцна да ги извадам лушпите и да го фрлам ова ѓубре, и да откријам дека сè што имам, сè што сум, сè што сум сакал, сè по што сум чезнеел, сè што сум барал досега во своите молитви, дека сето тоа се трици, како што ни кажува ап. Павле, и дека сум повикан да се откажам. Да сфатам дека сето тоа се трици, за да се исполнам со Бога.
