Вистинскиот Христијанин е најпрво вистински човек
Оној кој ќе одлучи да стане вистински Христијанин, да стане вистински духовен човек, вистинско дете Божјо, мора да има на ум дека, пред сè, треба да стане вистински човек. Не се нешто различно вистинскиот човек и Христијанинот. Секој човек кој е надвор од овој вистински човек не е исправен и целосен човек.
Тоа е едното. Второто е дека треба да има предвид дека ова нема да се случи со тоа што човекот ќе го направи за себе, туку со она што Бог ќе го направи за него. Некој може да биде цивилизиран, образован човек; да е навикнат на добри манири, на пристојно однесување, на љубезноста што, на крајот на краиштата, цивилизацијата им ја нуди на луѓето. Може да е навикнат, да има научено и да стекнал многу други работи, но сите тие не го прават вистински човек, не го прават духовен човек, вистински Христијанин, вистинско дете Божјо.
И ако ова некој не го разбере – некој кој сака да стане Христијанин, кој сака да стане духовен човек – и има каква било надеж, макар и мала, во своите знаења, во својата култура, во она што го научил во современото општество, тој нема да стане духовен човек, нема да стане исправен Христијанин, нема да стане вистински човек.
Секако, сето тоа е добро; не може некој да каже дека е лошо. И сè што човек има добро од сето тоа, добро прави и за себе, и добро прави и за другите. Но, тешко нему ако некој смета дека тоа е духовен живот и мисли дека тоа го прави духовен човек, човек Божји. Тогаш секогаш ќе останува надвор од таа реалност што се нарекува духовен живот, нов живот што Бог го дава. И додека сето тоа е добро од некој аспект, од друг аспект би можело да се каже дека Му пречи на Бога, му пречи на човекот да стане духовен човек, да стане вистински човек. Му пречи не поради друга причина, туку затоа што се надева на тоа.
Колку тешко е да станат Христијани, вистински луѓе, оние кои…
Кога некој ќе го добие сјајот од еден вид на културен живот, надворешниот блесок на друг вид светски живот – во добрата смисла на световноста – многу тешко потоа ќе ги надмине тие работи и ќе одлучи да стане духовен човек.
Како што Господ рече: „Колку тешко ќе влезат во царството небесно оние кои имаат богатство!“ Не затоа што само по себе богатството е нешто лошо, туку затоа што оној кој го има, се надева на него, му се предава, и дополнително, за да го има, човек може да си претстави каква е неговата душевна и духовна состојба. И сите тие нешта му пречат да стане достоен за царството небесно, да го заземе местото кое треба да го заземе, за да влезе во царството небесно. Затоа Господ вели: „Колку тешко ќе влезат во царството небесно оние кои имаат богатство!“
Истото можеме да го кажеме и тука: „Колку тешко ќе влезат во царството небесно, колку тешко ќе станат Божји луѓе, вистински Христијани, вистински луѓе, духовни луѓе, оние кои ги имаат сите тие нешта!“ – цивилизацијата, надворешниот сјај на општеството и не знам што друго. Дури и образованието, ако сакате да кажам, е нешто слично, како и сите други нешта кои ги сметаме за добри, и кои самите по себе не се лоши; добри се. Но, кога ќе се залепат за човекот, и кога човекот ќе се надева на нив и ќе се потпира на нив и ќе се утешува со нив, не може вистински да се надева на Божјата благодат и не може вистински да ја очекува Божјата интервенција, која ќе го направи нов човек, вистински човек, духовен човек.
И ова е причината, меѓу другото, зошто оној кој сака да стане духовен човек, не само што треба да се труди да биде смирен, туку и да се удира себеси како октопод, во духовна смисла.
Кога барем малку би можеле да земеме од духот, од размислувањето и од целокупниот менталитет на еден пустиножител!
Ќе ви кажам што прави еден подвижник на Света Гора, еден монах, кој, како што покажуваат нештата, навистина станал вистински човек, вистински просветлен и обдарен со благодат, без многу знаења и без многу учење. Тој е дури и странец, Романец. Сѐ уште е жив. Многу е сиромашен и оди понекогаш во еден манастир, понекогаш во друг, барајќи нешто за да преживее. И кога ќе оди во некој манастир, вели: „Јас дојдов. Ако ме избркате, јас сум како куче, е, добро е за мене; добро ќе ми направите. Ако, пак, ми дадете нешто што барам, пак е добро“.
Тој воопшто не се двоуми да го мисли за себе тоа: „Е, и што ако ме избркате, куче сум, го бркаат кучето“. Не му е тешко воопшто да го прифати овој став, да го заземе тоа место, да се гледа себеси така – како што гледаме кај трезвеноумните Отци.
Зошто? Затоа што добро знае – можеби затоа што го нема сето она другото што би го попречувало – добро, добро научил дека човекот, таков каков што е по падот, е многу полош од тоа што самиот вели дека е. Тој го знае ова многу добро и не му е тешко да го каже; ниту му пречи, ако му се обратат другите така; ниту се зачудува, ниту нешто во него се противи и клоца, кога случајно слушне такво нешто.
Го научил добро тоа и живее во таа вистина, ја живее таа реалност, и така престанува да се надева на било што свое, што и да е тоа; престанува да очекува нешто од било што свое. И така, се појавува пред Бога. И Бог веќе не наоѓа никаква пречка во тој човек и ја дава Својата благодат изобилно. И таа благодат го прави вистински човек.
Додека човек кој живее во современото општество, каде што толку многу се зборува за култура, за учтивост, за толку многу други нешта – кои, како што рековме, се добри сами по себе – многу му е тешко да се гледа себеси како тој подвижник. Многу му е тешко да не се поколеба во себе кога другите го гледаат така; уште помалку лесно и со добра намера да прифати да го гледаат другите така. Многу му е тешко.
И така, вратите на неговата душа остануваат секогаш затворени, и Божјата благодат не може да влезе во него и да го преобрази, да го освети.
Затоа може да се разбере колку подобри би биле сите моменти од нашиот живот овде во светот каде што живееме и каде што треба да се соочиме со еден и со друг, каде еден ни зборува вака, друг се однесува онака, каде што се среќаваме со ова и со она – да, колку подобро, колку полесно, колку повеќе духовно би живееле, ако барем малку, макар малку, би можеле да земеме нешто од тој дух, од тој начин на размислување, од тоа гледиште на подвижникот кој го споменав.
Ако барем малку – ако не во степенот во кој тој ја живее таа реалност, барем на некој начин – да прифатиме дека такви сме, и пред Бога, и пред луѓето, и пред себеси. И кога тоа, на еден или на друг начин, ќе ни го кажат, или кога ќе се покаже дека сме такви, да се радуваме на тоа, со радост и задоволство да го прифаќаме.
Тогаш ќе се ослободиме од многу гневови, од многу навредливости, од многу сомнежи, од многу претпоставки, од многу таги. Ќе побегнат сите тие нешта што му се туѓи на вистинскиот човек, сето тоа што го мачи современиот човек, културниот човек, учтивиот современ човек и го прави несреќен, како да живее во пекол.
Сето тоа ќе исчезне како туѓо, кога некој ќе размисли така и ќе заземе таков став. Ќе се ослободи тогаш од тоа, и она што ќе остане во него ќе биде Божјата благодат, која ќе го направи вистински човек, духовен човек.
Ќе се увериме од искуство дека постои вистински човек
Колку и да ни изгледаат чудни овие нешта, колку и да се тешки, ако на некој начин, повеќе или помалку, сакаме да станеме Божји луѓе, каква и жртва да бара ова од нас, нека биде: да се решиме да го заземеме овој став, да го прифатиме ова гледиште.
И, како што разбирате и вие и јас, додека ги зборуваме овие нешта, веќе од овој момент, а не подоцна, од сега, на некој начин ќе се чувствуваме поинаку меѓу луѓето – меѓу нашите блиски, меѓу странците – и на некој начин поинаку ќе го поднесуваме товарот на животот, ние кои не сме во пустината на Света Гора, туку сме овде, во оваа пустина на светот. Некако поинаку ќе се чувствуваме, на некој начин поинаку ќе доживуваме.
И верувам, малку по малку ќе почне да се појавува мирис на духовен живот, полека ќе почне да се создава нешто ново во нас. И сето тоа што го слушаме, што го зборуваме и што го читаме, полека ќе почнеме да разбираме дека е вистинито, и од сопствено искуство ќе можеме да се увериме и себеси и другите дека, да, постои вистински човек, постои вистински живот, постои духовен живот, кој Бог го дарува, кога човекот го зазема исправниот став пред Него.
Световното размислување не се состои само во тоа некој да се облекува или да јаде како светот или нешто слично. Некоја личност е световна, кога го губи присуството на Светиот Дух, Кој постојано го привлекува кон висините, а таа личност, постојано со својата желба, го влече царството кон тукашното.
Кога ова присуство ќе се изгуби, човекот станува световен.
Извадок од книгата: π. Συμεών Κραγιοπούλου, Μέσα στήν ἔρημο τοῦ κόσμου. Χριστιανός στόν 21ο αἰώνα;, Πανόραμα Θεσσαλονίκης 2009, 30 – 37. Превод: Братството на Свештената Бигорска Обител.
