Со урнисувањето на човечката природа поради гревот, луѓето престанаа да се гледаат себеси во другите човечки битија и да ја препознаваат „нашата општа заедница на животот“. Духовниот отец што се моли за народот добива во срцето усет, „вест“ за душата или за духовната состојба на оние за кои принесува прозби пред Бога. Тој ги искусува духовната радост на „малкутемина“ и пустошот на душите на „многумина“ (Мт 7, 13-14). Преку болниот опит на состојбите и несреќите на народот кому му служи, тој се проширува за да го опфати целото човештво низ вековите. Во мигот на неговото покајание, тој станува учесник во Христовата состојба и, едновремено, ја спознава и се вдахновува од првоначалната замисла на Творецот за човекот.
Кога Христос ќе се всели во срцето на човекот, овој ја спознава предвечната Божја замисла за него и сфаќа што значи да се биде човек. Меѓутоа, подоцна, во текот на неговата служба, и без да сака, нему му се открива драматичната и поразителна разлика меѓу Божествената замисла и паднатиот, острастен човек. Тогаш го обзема тешка двојба: дали душевно да се соочи со оваа трагична глетка, користејќи го своето природно расудување, како што прават лекарите од овој свет, па на тој начин да преживее без да биде целосно здробен под товарот на сеопштата болка; или, како што вели отец Софрониј, „да продолжи понатаму“? Поинаку речено, кога духовниот отец ќе се соочи со драмата на човечкиот пад, тој се судира со двојбата: дали да се бори за намалување на човечката трагедија или да се соочи со неа само на душевно рамниште, за да не биде самиот скршен? За да преживеат, лекарите не вникнуваат во страдањето на болните, барем не премногу; инаку, не ќе можат да го издржат. Така и духовниот отец треба да ја приспособи мерата на негово учество во страдањето на народот според својата духовна сила, за да не биде здробен. Се сеќавам кога првпат станав духовен отец, многу бев глупав: си мислев дека можам да се соочам со секое прашање и сакав да помагам за секаква мака и во секакви околности. Паметам дека до вечерта бев насобрал толку болка во срцето што не можев да ја прочитам ниту разрешителната молитва. А отец Софрониј ми рече: „Ах, нема да потраеш долго. Треба да ја ублажиш мерата и да научиш да бидеш по малку како лекарите, инаку нема да преживееш.“ Така научив, бидејќи поинаку не е можно.
Сепак, ова „продолжување понатаму“, односно преземањето на трагедијата, не му е дадено на човекот, освен ако претходно не бил закрепнат од полнотата на верата и од благодатта на покајанието. Има граница до која може да се оди и секој треба да си ја најде својата мера. Во оваа смисла, ,,да се продолжи понатаму“ значи духовниот отец да Го следи Христос во Гетсиманската градина. Тој се искачува со Него до Голгота „за да ја преживее со Него, преку Неговата сила, трагедијата на светот како своја собствена траieguja“, или – како што се има изразено отец Софрониј на неколку други места – да ја пие „чашата Христова“ за да се поврзе неговата духовна служба со Господовото дело на помирување на светот со Бога.
Следствено, исполнувајќи ја својата служба, духовниот отец го крши затворениот круг на својата „поединечност“, па се проширува и го носи во себе животот на целиот човечки род и целата историја на човечките односи со Бога. Отец Софрониј вели дека духовникот влегува „во широките пространства на ‘ипостасни’ облици на битието, победувајќи ја смртта и учествувајќи во Божествениот бескрај“ Ова е нешто што го има Црквата. Ние не можеме, но Црквата го поседува ова, кај некои нејзини членови – можеби само неколкумина во секое поколение – но оваа стварност навистина постои во пазувите на Црквата.
Бидејќи е патека кон чудесниот ипостасен облик на битието, духовното раководство подразбира натчовечки напор. Човекот е ништожен без силата Божја. Следејќи Го Христос во искачувањето на Голгота, отецот-исповедник се чувствува „заслепен“ и „плашлив“. Службата на духовниот отец станува сè потешка поради големото отпадништво во нашата доба, која отец Софрониј ја поврзува со „времето и власта на темнината“ (Лк 22, 53). За време на службата што ја врши отецот-исповедник, отпор дава и неговиот телесен состав; телото се истоштува и, според нагонот на себеодржување, сака да ги склопи очите пред глетката на болка и безбројни несреќи на човештвото, на неговите сострадалници. Сепак, оној што станал учесник во Духот Христов не може да го избегне океанот на човечка несреќа. Како што преку покајанието му се откри дека припаѓа кон она велико тело, кое е целоста на човештвото, и дека е нераскинливо поврзан со неговата судба, така сега, за да „продолжи понатаму“, духовниот отец се отвора за поголеми духовни страдања и со поголем молитвен напор го прегрнува целото страдално човештво. Тој ја споделува Господовата молитва од Гетсиманија, која ни е дадена за пример. Отец Софрониј ги нарекуваше „ипостасни“ следните три молитви: „литургиската молитва“, бидејќи литургијата е молитва за спасение на целиот свет; „чистата молитва“; и ,,Господовата молитва во Гетсиманија“, бидејќи и таа беше молитва за целиот свет.
Додека рони горки солзи, неговата душа „одеднаш, неочекувано, незнајно“ се шири и тој онтолошки навлегува во суштината на гревот, односно – од военоста од светлината на лицето Божјо. Неговата душа добива натприродни размери. Исто така, тој го доживува својот грев како грев на целиот човечки род и како повторување на Адамовиот грев. Во гораздата покајна молитва „навира енергија,од друг вид, која не е од овој свет.
Дејството на оваа енергија е такво што „видиците на поединечниот живот [на духовниот отец неизмерно се прошируваат“, а поединечните граници се надминуваат. Со други зборови, „смртта [доброволната покајна смрт] ја уништува смртта [неволната смрт поради гревот] и победува силата на воскресението“. Тоа е наградата што ја добиваат ипостасните духови. Со покајното „понизување“ духовниот отец ја победува „сеуништувачката страст на гордоста“, а „благословот на Христоподобното смирение слегува врз човекот, правејќи нè чеда на небесниот Отец“.
