Изворите на канонското право за привилегиите на Вселенскиот патријарх

 

Трновскиот патријарх Герман II се обидел незаконски да присвои вистински патријаршиски привилегии, за кои како претстојател на средновековната Црква во Бугарија никогаш немал добиено право, и покрај високата титула „патријарх“, што ја добил од Великата Христова Црква на Константинопол. На тоа, Вселенскиот патријарх Калист I му одговара дека „бездруго, ако Константинополскиот престол има право да суди одново за веќе донесени пресуди, да уредува, да одлучува одново и да дава валидност на одлуките на останатите патријарси – Александриски, Антиохиски и Ерусалимски – како што заповедаат Божествените канони и сведочат актите, колку, пак, повеќе ѝ е претпоставен овој престол на Црквата на Бугарите, иако е таа почестена да се нарекува патријаршија?“[1].

Вселенскиот патријарх Лука I Хрисоверг, пак, го применува правото „да ги решава споровите што настануваат во другите [патријаршиски] престоли, да ги исправа и да им става крај на судовите“[2], кога ја поништува казната за расчинување на епископот Аматунтски Јован, донесена од страна на Кипарскиот архиепископ Јован и неговиот Синод.

Оваа древна пракса на Црквата, согласна со црковните канони, ја потврдуваат многу јасно и четворицата источни патријарси, Константинополскиот Дионисиј III, Александрискиот Пајсиј, Антиохискиот Макариј и Ерусалимскиот Нектариј во 1663 година, во Томосот со кој одговараат на дваесет и шест прашања што им биле поставени од клирот на Руската Црква.

На шестото прашање: „Дали на Константинополскиот престол му се припаѓа судењето на останатите Цркви и дали тој му става крај на секој црковен случај?“, тие одговориле дека: „Оваа привилегија му припаѓаше на Папата пред да се отцепи од соборната Црква, […] а откако се отцепи, случаите од сите Цркви се доставуваат до Константинополскиот престол и од него добиваат одлуки, зашто според каноните, тој има еднаква чест со стариот Рим“[3].


[1] Miklosisch et Müller, Acta Patriarchatus Constantinopolitani, Τόμος Ι, σελ. 438.

[2] Ματθαίου Βλάσταρη “Σύνταγμα κτλ… Στοιχεῖον ΙΙ”.

[3] Κανονικαί Διατάξεις” Μ. Γεδεών, Τόμος Ι, σελ. 341-346.