Доброто не треба да се бара како идеја, барем според Христијанството, бидејќи не е идеја туку – личност. Таа што е веднаш до тебе. И за разлика од вистината која може да биде трансцендентна, оти може и да не се разбере, доброто е теантропоцентрично и е добро познато на човекот и мислам дека е грешка ако се бара надвор од него, зашто ако се наоѓаше само надвор од човекот и светот, тогаш тоа би било недостапно и бесполезно. Во тој случај, човекот немаше да може да го почувствува и да го живее.
Целта на муабетов ми е да се гледа симпатично кон човека, што значи да се биде сочувствителен со некого, оти е добро. И, можеби најважно, да се даде прошка. Но тоа не значи да се рече некому: извини, ниту, пак, е празна флоскула. Да се прости значи да се коегзистира, да се даде простор на другиот, да се ислуша убаво, да го прифатиме и заедно да го облагородиме животот. Впрочем, личноста не се ограничува на себеси, туку функционира во множина и суштествува во општење. Оттука, молитвата, иако е однос кон себеси, а љубовта кон другиот, и молитвата се остварува како неа – преку другиот, што значи едно и исто нешто. Во таа смисла, љубовта и молитвата, согласно познатата форма на синонимски паралелизам, со мали разлики меѓу нив, имаат една суштина – љуби го ближниот свој како себеси. Во краен случај, тој однос не е нешто што постои по автоматизам, туку нешто кое сѐ уште не постои, но кое секој од нас е повикан да го оживотвори, да го пронајде ближниот. Човекот мора да се вложи, да го истражи срцето, за да изгради и изрази пример на автентичен Христијанин. Има еден сладок израз кога велиме, „душата ме боли“, покажуваме кон градите веднаш до срцето. Сите знаеме дека душата не е „таму“ или „овде“. Меѓутоа, не сакаме да ја промениме таа слатка навика. Знаете зошто? Оти, чинам, душата е најблиску до срцето. Впрочем, срцето е она кое „плаче“, кое боли, кое се „кине“ кога родител ќе изгуби дете, или се радува кога ќе го допре благодатта. „Блажени се чистите по срце, оти тие ќе Го видат Бога“ (Мат. 5, 8).
Ќе се обидам да доловам што значи да се биде автентичен Христијанин. Добар пример за тоа е една приказна за еден автентичен лик од Средниот Век. Имено, пред некој соборен храм стоел некој жонглер и жонглирал со топчиња. Го прашале: „Што правиш?“ Тој им одговорил: „Го изразувам своето воодушевување од Мајката Божја“. И кога повторно го запрашале: „Но, зошто на овој начин – само со фрлање на топчиња?“ Тој им одговорил: „Ништо друго не знам да правам“. Желбата на доброто да направи нешто, за да го промени светот, ме потсеќа на овој автентичен Христијанин – жонглер. Тој жонглира за да ги потсети и привлечи луѓето кон повисоките идеали, кон Христос и Богородица.
За нас, Христијаните, Бог е Личност. Во врската со Него ја наоѓаме смислата на доброто, радоста, мирот и, секако, на љубовта како најсовршено и најдрагоцено движење на нашето битие. Да се живее добро значи да се биде близу Него. Таа блискост со Него човекот ја гради преку другиот. Не може човек да рече, јас сум Христијанин само за себеси, а другиот, ако сака, нека размислува што ќе прави со себе – што ми е гајле за него. Колку жално! Доколку така размислуваме, нема да го почувствуваме слаткиот шепот на некого, чиј глас говори дека нѐ сака. Нема да ги видиме очите кои се заљубени. Нема да ја почувствуваме дланката на никого. Без другиот ќе пропуштиме насмевки од весели срца, ќе пуштаме поздрави и ќе се ракуваме во празно, ќе се молиме само за себеси, празните пољупци ќе се враќаат на нашите усни. Ќе престанеме да цртаме скршени срца, да бидеме вљубени, па дури и нема да ја почувствуваме горката болка кога некој ќе нѐ остави или некого ќе изгубиме. Нема да можеме да речеме: срцето ме боли за тебе. Накрај, ќе остане една празнина, една недоволност, која не може да се исполни со ништо. Отсуството на некого е небиднина.
Многу често зборуваме за доброто како идеја, дека треба вака или онака да постапиме и да направиме, а забораваме да го живееме доброто како присуство. Да се биде присутен, значи да се биде активен во односот со ближниот. Да се биде заинтересиран за неговиот живот. Тука сум за тебе, дури и кога сакам да си заминам заради своите обврски. Да не бидам негова соблазна, туку утока и прибежиште за него. Да бидам присутен, значи безрезервно да учествувам во неговиот живот. Ако не можам конкретно да помогнам, барем со внимание да го сослушам. Да бидам добар извор и слушател. Добро ми е да бидам овде со тебе, да те слушам. Да се биде присутен, значи потполно посветување кон оној што страда, присвојување на неговите маки, ревносно служење на „туѓиот интерес“, запоставување на „моето“, заради братот. Да си речам: твоето присуство за мене е добро. Таму, каде што сте двајца или тројца собрани во Мое име, вели Господ, таму сум и Јас посреде вас (сп. Мат. 18,20). Да бидам навреме, значи да се сретнам со тебе, да бидам со тебе присутен во твојата радост, болка, тага, прослава. Да живеам добро, значи да бидам во твое присуство, таму каде што те сретнав, каде што заедно го потрошивме времето и сфативме дека тоа нема смисла без нас, поточно дека не ми е потребно без тебе. Таму каде што просторот го замирисува твојата личност, а твоето отсуство го осиромашува. Да научам да живеам со тебе, оти ако те запознам тебе ќе можам и Бог да Го откријам како таков – како Личност. Ти си тука за мене, а јас тебе треба да те откријам како мој ближен.
Символ на присутноста во животот на другиот е движечката сила на љубовта, која не е наше сопствено постигнување, туку дар Божји. Значи човекот е љубов по благодат. Бог е љубов, но љубовта не е Бог. Тоа е огромна разлика меѓу нас и различните идеологии и философии. За нас Бог е Личност, Која е Љубов, но љубовта не е бог, не е личност. И така, љубовта не е цел сама по себе, оти на тој начин би била идол, туку целта е Бог, т.е. она што човекот Го бара е Личноста Божја и во Неа ја наоѓа вистинската љубов. Во врската со Него ја открива љубовта, радоста, мирот, сето тоа што св. ап. Павле го опишува како плодови на Светиот Дух, но љубовта, секако, е навистина најсовршениот и најдрагоцен Божји дар за нашето битие. Сетете се како е да се биде присутен во личноста на детскиот живот, во детските прегратки и плунки кои, заради блискиот контакт и љубовта, ги оросуваат нашите образи. Се сеќавам, што значи присуство на добро – дете кое штотуку се родило. Таа рожба, како малиот Христос, го оплеменува просторот, го оживува, ја дематеријализира стварноста. Ги полни твоите очи со вселената, а твоето срце излегува од оската на симетријата и се превртува наопаку, за, пак, повторно назад во градите. Какво чудо! Зар не е тоа добро!? Христос се роди во тоа дете!
Чуден е овој живот. Кога ќе дојде последниот час, зар не изгледаат сите минати години како и никогаш да не биле? Останува доброто и парадоксот на смртта – во смртта и непријателите на човекот стануваат негови ближни и роднини. Накрај, што би направиле за во земниот живот да го поживееме барем малку доброто? Мислам дека ако повторно го родиме во нас наивното дете („малиот“ Христос), кое сака да верува дека со љубовта кон Бога и ближниот ќе го промени светот. Не измислувам, туку чувствувам како кога бев дете со забрзани и неконтролирани, несмасни детски чекори трчав кон татко ми, кој ги беше отворил ширум рацете за мене, како да дочекува гулаби и се беше насмевнал со толкава широка и блага насмевка, гледајќи ореол од светлина во моето детско срце. Сликата полека исчезнува, татко ми го нема, но останува таа насмевка и прегратка која стално ќе говори за родителската љубов и среќа. Зар тоа не е добро!?
Христос се роди!
