Автентичноста на Гробот Христов и Голготската карпа – XXII дел

(Благодатниот оган – чудо на Христовиот Гроб – Дваесет и втори дел)

Автентичноста на Гробот Христов и Голготската карпа I дел

Прашањето за автентичноста за Гробот Христов е директно поврзано со автентичноста на Голготската карпа. Во 1960 година, трите заедници кои имаат право над Храмот на Светиот Гроб (Грчката, Римокатоличката и Ерменската), започнаa обемна археолошка програма во различни локации во рамките на храмот која траеше повеќе од 3 декади. Откритијата покажаа дека Голгота и Гробот Христов биле дел од некоj древен каменолом, чиишто димензии биле некаде околу 200 на 150 метри.

Планот бил направен од археолозите Шимон Гибсон и Џоан Е. Телјор коишто ги собрале сите познати факти и пронајдоци од ископувањата. Изгледот на каменоломот во Христово време е многу сличен на овој план (види дело: „Под Храмот на Пресветиот Гроб“, Лондон 1994 година).

Подземниот храм на Св. Григориј Просветител, поранешен храм на Св. Елена од IV век. Пештерата на овој светија била во оваа област. На десната страна од истата слика, во долниот десен дел (точка А), е местото каде што бил пронајден Светиот Крст во 326 година. Горе десно ја гледаме истата област после отстранувањето на мермерниот под што било направено при ископувањето. Забележливи се траги од алатите на древните каменоресци. Долу: Го гледаме долниот дел од каменоломот, којшто се наоѓа зад црната врата (точка Б), на горната лева слика. Оваа област е под јурисдикција на Ерменците и може да се посети само со специјална дозвола. Долните области на овој древен каменолом се 14, 50 метри под сегашниот врв на Голгота.

Преториумот бил сместуван на 3 различни локации низ историјата на градот. До 614 година се вели дека бил лоциран во храмот на „Светата Премудрост“ – „Света Софија“, кој бил уништен истата таа година од страна на Персијците. После уништувањето на храмот, локацијата на Преториумот била поместена во црквата на „Светите Апостоли“ на гората Сион. Околу 1350 година, францисканските монаси претставија нов Преториум во северниот дел од градот – место коешто и ден денес се чува и смета за почеток на Виа Долороса. Вистинскиот Преториум, како што се спомнува во Евангелието по Марко (15,16), во Делата Апостолски (23,35) и од страна на Јосиф Флавиј (Војна, 2301-2306), бил лоциран на друго место: во внатрешниот двор на Иродовата Палата, каде што била резиденцијата на Понтиј Пилат. Ископувањата покажаа дека оваа палата се наоѓала во јужниот дел на градот, некаде помеѓу портата Јафа и гората Сион.

Лево: Голготската карпа во рамките на древниот каменолом. Десно: истата локација во IV век со на неа сместен Храмот на Воскресението (реконструкција од страна на германскиот институт за археологија во Ерусалим во музејски храм на Христос Искупителот).

 
Остатоци од тој каменолом биле пронајдени претходно во други две области јужно од храмот: кај ископините во областа на Муристан од страна на археологот Кетлин Кенјон и во храмот на Христа Искупителот од страна на археологот Уте Лукс. Глинените садови што биле пронајдени при искупувањето, покажуваат дека каменоломот започнал да биде користен некаде во 7 век пред Христа.

Во рамките на овој древен каменолом Голготската карпа била единствениот дел од каменото тло што не бил искористен. Како што сите истражувачи и археолози се согласуваат, Голготската карпа била отфрлена од древните каменоресци, поради просечната трајност и квалитет. На крај, токму оваа карпа што каменоресците ја отфрлија, Самиот Син Божји си ја одбра. Карпата што се сметаше за непогодна поради просечната издржливост, успеа да Го задржи Распнатиот Богочовек, Кој ја понесе на себе разорната тежина на гревовите на целото човештво.
 

 
Местото на Христовото Распетие, во рамките на православниот храм на Голгота. Преку заштитното стакло може да се види карпата што се расцепила од силен земјотрес при Распетието, кога Исус извикал со силен глас и го зел Својот последен здив: А Исус, откако повторно извика со висок глас, го испушти Духот. И наеднаш се расцепи црковната завеса на два дела од горниот крај до долниот; и земјата се затресе; и карпи паднаа (Матеј 27, 50-51). Патријархот Кирил Ерусалимски вели дека пукнатината во карпата била видлива во IV век.
 

 
Пресек на Храмот на Голгота (гледано кон исток). Пукнатината што била предизвикана од силен земјотрес одела преку целата карпа на Голгота, од почеток до крај. Правецот на пукнатината е означен со црвено. Кај точката А, 3 метри под местото на Распетието има стаклен прозорец со димензија 80 на 80, зад кој е храмот (поранешната пештера) посветен на Адам.
 

Пукнатината зад заштитното стакло

(Продолжува)

Превод од англиски јазик, сестринството од Рајчица