Со надеж дека политичарите во Република Македонија ќе започнат посеризно да ги земаат во обѕир мислењата и советите на научната јавност за важни државнички прашања, го објавуваме во целост ставот на највисоката научна институција во земјава – МАНУ, којшто се однесува на Предлог-законот за употреба на јазиците. Прифаќајќи го изнесеното мислење на Претседателството на Македонската академија, би додале уште дека единствено унитарна и демократска Република Македонија, со официјален македонски јазик како обединувачки фактор за сите нејзини граѓани, е во полза на сите жители во неа, без разлика на нивната национална и јазична припадност. Всушност, нашата држава, со својот актуелен уставен поредок, е една од најдемократските земји во светот, со, можеби, најшироки права за малцинските заедници во неа. Евентуалната промена на сегашниов поредок, би довела до нарушување на рамнотежата во односите меѓу мнозинскиот македонски, словенскојазичен народ и малцинските, инојазични народи, со што би започнало подривање на темелите на нашиот заеднички дом, кој ни нуди подеднакво место и права на сите.
Обраќање на Претседателството на МАНУ по повод Предлог-законот за употреба на јазиците
Македонската академија на науките и уметностите цврсто стои на гледиштето дека Република Македонија треба да ја градиме и да ја развиваме како демократско, економски просперитетно и европски ориентирано мултиетничко и мултикултурно општество.
Предлог-законот за јазиците, респектирајќи го принципот на бројната застапеност на заедниците, значајно ја проширува и ја унапредува примената на албанскиот јазик во Република Македонија, со цел да се затвори едно отворено прашање, кое создава меѓуетнички тензии и по промената на Уставот на Република Македонија во 2001 година. Претседателството на МАНУ е на мислење дека пред усвојувањето на Предлог-законот во Собранието на Република Македонија потребно е да се отвори стручна и научна расправа за одделни прашања што ги регулира овој Предлог-закон со учество на експерти од различен профил – лингвисти (македонисти, албанолози, специјалисти од областа на ареалната лингвистика), правници, социолози и сл. Тоа ќе придонесе подобро да се разберат предложените решенија, да се расчистат одделни недоречености што можат да создаваат проблеми при примената на Законот во практиката, да се разјаснат некои различни толкувања што се појавија во досегашната расправа и сл.
За сите отворени прашања и дилеми поврзани со оваа проблематика пратениците во Собранието на Република Македонија, респектирајќи ги стручните и научните мислења, треба да иницираат конструктивна дебата, заснована врз принципите на отвореност, толерантност, заемно уважување и избегнување секаков вид ултимативност и исклучивост, сеедно од која страна тие и да доаѓаат.
Јазичниот плурализам е иманентна карактеристика на мултикултурното општество. Оттука, легитимни се инсистирањата на заедниците за унапредување на нивните јазични права. Македонците треба да го почитуваат тоа и да покажат интерес за јазиците на нивните сограѓани и за унапредување на нивните јазични права, култура и традиции. Но, и обратно – претставниците на другите заедници мора да покажат разбирање, толерантност и респект за македонскиот јазик, како јазик на мнозинскиот народ, и за неговата интегративна, обединувачка функција.
12 септември 2017
ПРЕТСЕДАТЕЛСТВО НА МАНУ
