Веќе е четврти пат како мојот другар од детството, о. Јован Фотопулос ми прави чест и се занимава со мене, обидувајќи се да ги побие моите ставови, кои сум ги изразил низ текот на времето, можеби со строгост, но и со многу болка и пастирска одговорност.
Како и при останатите напади, си реков да не одговарам. Сигурен сум дека нема никакви шанси ниту најмалку да се промени. А, од друга страна, започнува една војна со одговори, одговори на одговорите, побивања итн. На тоа му нема крај. Но, овојпат одлучив да одговорам на некои места од неговото писмо, заради добронамерните луѓе кои имаат проблем и се соблазнуваат.
Во текот на овие месеци, после појавата на Ковид-19, сите ние преживуваме една трагична состојба, со сериозни последици – економски, социјални, психолошки и, најглавно, здравствени. Луѓе се болни, едни полесно, други посериозно, трети се во опасност, четврти завршуваат на начин кој не би му го посакал ни на враг. За жал, многумина не ја сфаќаат ситуацијата сериозно. Некој би очекувал од „духовните“ луѓе, особено од клириците, да се држат до еден поодговорен став. Но, познатото малцинство од познатата насока, заглавено во теориите на заговор, на новата епоха, во антихристологијата, во похотливост по пророштва и така натаму, насекаде гледа сомнителни потези кон пад (се разбира) на Православието и наметнување на глобална диктатура. Доаѓањето на Ковид-19 беше прилика од прва категорија за да заживее оваа „опасност“. На читателот ќе му предочам дека во мојата архива имам текстови и објави од времето на постари епидемии, како на пример H1N1. Неверојатно е како и тогаш ги пишуваа потполно истите работи. Барем да постоеше некоја оригиналност… Тие, значи, настојуваат дека целата оваа трагедија што ја доживуваме е една голема лага, дека Ковид-19 е едно обично грипче. Кога ќе ги соочиш со бројките на заразени и починати, одговараат дека сето тоа е една добро наместена измама. Такви работи пишува о. Јован. Но, едноставно е. Зошто не одат во една болница, за со свои очи да ги видат оние што се на респиратори? Сите лекари и болничари, кои се борат за да спасат животи, се измамници? Сите се заговорници на новата епоха? Сите се инструменти на Бил Гејтс? И ако не се плашат, зошто не одат на интензивна нега, за незаштитени да им служат на болните таму?
Возљубен о. Јоване, се сеќавате на оние убави години, кога ги посетувавме отците Срби во нивната куќичка во Света Параскева и бесконечните разговори со нив? Им должиме толку многу… Но, нашите сакани о. Амфилохиј и о. Артемиј си отидоа од коронавирусот.
Да се вратиме кај нас. Манастири на Света Гора, но и во цела Грција се соочени со тешко искушение. Монаси, монахињи, свештеници и епископи поминаа и поминуваат големи искушенија, додека некои и го загубија својот живот. Или не е така? Се сомневате дека толку возљубените од вас отци од манастирот на Пелопонез беа заразени од коронавирусот и дека еден поради тоа го загуби животот? Зошто ги затворате очите? Викате за маската, но можеби е подобро да ја извадите маската што ја носите на очите и конечно да видите што се случува околу вас?
Еден јеромонах од северна Грција и самиот беше противник на мерките и на маската. Но, кога се разболе и беше во опасност и тој и тие со него, нека му е на чест – излезе јавно и побара извинување. Еден друг пријател, клирик, кој се избави од сигурна смрт, ми се исповеда колку се покајал за сѐ што говорел порано и ми рече: „На секој што се сомнева, кажи му да ми ѕвони, па да му кажам јас низ што поминав“.
На крајот од текстот пишувате: „Нема потреба ние клириците да зборуваме за маски, заштита и општествена одговорност, да стануваме измеќари на власта. Имаме друга заповед од пророкот: ‘Утешувајте го, утешувајте го мојот народ, вели Бог’“ итн.
Ова, отче Јоване, да одите и да му го кажете на свештеникот од Солун, што се разболе, умре и остави четири деца сирачиња. Да го кажете на родителите на 25-годишното момче од Сер, на свештеникот што загуби многу млада попадија, оставајќи и таа деца сирачиња. Знам дека ќе имате спремни цитати: „Ги зеде Бог, беше Божја волја“ и слични на нив, кои Го имаат Бога како виновник за смртта.
Се осврнувате и на прашањето на толку популарната маска. Научниците настојуваат дека во моментов, единствената вакцина, единствениот лек е маската. Секако, несовршено средство, но доволно заштитно. Но, за вас маската добила „духовни“ димензии – таа покажува недостиг на вера, симбол е на угнетување, замолкнување, ограничување на слободата итн. Ве прашувам, би прифатиле да ви прават операција без лекарот да носи маска? Тој ја носи за болниот, за да го заштити. Се работи за медицинско прашање, о. Јоване, за ништо повеќе. Во текот на вашето служење немате видено болен од рак да носи маска во храмот? Ви текнало некогаш да му речете на таков човек да ја извади маската? Аман! Маската е потребна за болните, кои се многу ранливи на инфекции, а тоа се случува и сега. Ја носиме маската чисто од медицински причини и единствено затоа, за да ги заштитиме другите. Да советуваме или да заповедаме некому да не носи маска е неодговорно и опасно. Подобро, отче Јоване, да се научиме и ние да ја извадиме невидливата маска на лицемерието, за која Христос ги кажал оние страшни „тешко вам“.
Друго прашање кое го отворате, и вие, а и други, се интернационалните групации, кои ќе најдат можност за профит од вакцината. Ако имате такви морални потешкотии, немојте да се вакцинирате, за да не се збогатат групациите. Но, да ве прашам. Вашиот автомобил од каде е? Не е од интернационална групација? Зошто сте го купиле тогаш? Не ги помагате богатите магнати? И само тоа? Погледнете во вашиот дом… Сите апарати, телефонот, компјутерот, не доаѓаат од групации? Лековите што ги земаме, од аспирин, па до најспецифичен лек, не се ли и тие од групации? Не сум слушнал некој да се откаже. Тогаш, зошто двојни аршини? Освен ако верувате само во маџуните на баба ви…
И вие, а и други, нѐ призивате нас епископите, дека сме станале прислужници на власта, како не би ги загубиле положбите, платите итн. Така сме ги затвориле црквите, со цел верниците да не можат да се црквуваат и да се причестуваат. Не, отче Јоване. Не сме се покориле на власта, туку сфативме дека собирањето е опасно по здравјето на луѓето и затоа, привремено, прифативме да ги затвориме црквите. Секако, вие го држите ставот дека храмовите се антибактериски кафез и никој не може да се зарази. Значи, ако влезе некој болен во храмот, микробите умираат! Или дека верниците ја имаат Божјата благодат и не се заразуваат. Но, отче Јоване, со крштението и со влегувањето во Црквата, ние не потпишуваме договор за осигурување. Нашиот однос со Бога не значи „животна полиса“, не може да биде трговска врска. Како паднати луѓе, и ќе се разболуваме, и ќе болуваме и ќе умираме. „Во светот ќе имате жалости“. Колку луѓе почувствувале нелагодност, или им се слошило во храмот? Колку се разболеле? Јас имам видено човек како претрпува инфаркт за време на света Литургија. Не го оспорувам чудото, зашто чуда стануваат и ќе стануваат и се молиме за тоа, но сметам дека е неприкладно да велиме дека во храмот сме „безбедни“.
Ќе се префрлам на прашањето на тајните Литургии. Ги пофалувате свештениците кои „се спротивставуваат“, богослужат и ги причестуваат верните, не грижејќи се за опасностите. Овие денови се случи и овој настан. Некој „зилот“ свештеник, без благослов и спротивно на препораките на својот епископ, отслужил Литургија со многу „верници“. Гледате, вие и отец Василиј Волудакис (свештеник познат по непослушноста, б.п.) насекаде имате приврзаници. Така, значи, вдахновен од табелата која пред храмот ја имаше поставено о. Василиј, и тој ги напишал истите досетки и ги поставил пред својот храм: „Кои се колебате да влезете во светиот храм, останете во дворот или во тремот, зашто одговорните за храмот го почитуваат боголикиот образ на секој верник и одбиваат да бидат полицајци на местото на Божјата благодат и во Христа слобода“. Така, значи, богослужел, спомнувајќи го, секако, името на епископот, и ги повикувал верниците без страв и маска да пристапат на света Литургија. Но не само тоа, туку и ги известувал другите парохии дека тој, како „зилот за отечките преданија“, не обрнува внимание ниту на законите, ниту на Синодот, ниту на епископот, ниту на маските. Оригинал православен! Некој ден почнал да ги чувствува првите симптоми на коронавирусот, но не им придал важност, ниту се вознемирил. Продолжил да богослужи, верувајќи како вас, дека во храмот никој не се заразува. После неколку дена се најде во многу лоша состојба, во болница. Таму, пред призорот на смртта, му се струполија сите зилотизми, и православија и сѐ.
Ќе бевме среќни ако злото застанеше таму, но не. Се заразија и други луѓе, а некои од нив се во многу лоша состојба. И тие имаат одговорност, но одговорноста главно лежи кај свештеникот. Индиректно и кај вас, кој иако сте далеку, влијаете врз други клирици. Вакви примери има многу, зашто криминалната неодговорност на некои клирици стана причина за ширење на вирусот. Секако, сите сме изложени на вирусот и може да се разболиме, но да не ги запазиме основните мерки за заштита во името на верата, е во најмала рака неодговорно и криминално. Нешто вели свети Никодим Светогорец за ова… Но, ваквата состојба ја прави целата Црква неодговорна и недоверлива и, за жал, го поттикнува гневот на луѓето. Навистина луѓето имаат потреба од надеж и утеха во Христа, но не на начинот кој вие го разбирате.
На крај, се осврнувате на темата на тоталитаризмот. Тоа вистина предизвикува ужас и, како што знаете, јас имам многу пишувано за тоа. Не негирам дека и во иднина може повторно да се случи тој кошмар. Но, конкретниве теории не ме убедуваат. Тоа што не можам да го поднесам, отче Јоване, како и многу други наши браќа – е „зилотскиот тоталитаризам“. Пред неколку дена, отец Василиј Термос напиша еден многу прекрасен текст за ова. Секако, знам колку вознемирувачко за вас е ова име и неговите текстови, но прочитајте го. Минимален број на клирици и лаици, кои себе си се нарекуваат вистински православци, традиционални, сезнајковци, злоупотребувачи на луѓе, имаат создадено еден неформален, потполно тоталитаристички режим. Не само што за сѐ изразуваат мислење – што е праведно и разбирливо – но сакаат своите мислења да ги наметнат на другите на еден силеџиски начин. Средствата со кои се служат се познати: обвинувања, закани, сублиминални пораки, потценувања, клевети, оговарања. И сега, со интернетот, се претворени во страв и трепет за благочестивите клирици, па дури и за епископите. Кај секого наоѓаат „отклонување“ од православната вера, лепат етикети на „нововерци“, екуменисти, предавници и толку од нив. Потоа, ако надлежните претпоставени се обидат да преземат мерки, започнуваат со насилство, со бура од писма, потпишани и непотпишани, од загрижени „верници“, протести, па дури и закани.
Еден епископ, динамичен и достоен според сѐ друго, трпеше и се потчинуваше на еден соработник, кој се занимава и со новинарство. Пред неколку години, го прашаа зошто го трпи, кога знае каков е. Тој ја нишна главата и одговори: „Знам дека е гнаса, но е многу опасен; подобро да го имам покрај мене, отколку против мене“. Но, битно да не се допре Православието! За жал, новинарскиот популизам е добро навлезен во црковната средина, а од тоа ќе трпиме болни последици.
Отче Јоване, жал ми е што во овие денови сум приморан да му се обратам на еден стар другар на ваков начин. Ќе се обидам да не се занимавам со ова повторно, знам дека нема смисла. Ти ако сакаш, можеш да продолжиш, но лично и пак ќе ти кажам дека не го трпам овој срамен тоталитаризам што некои се обидуваат да го наметнат на душите за кои Христос умре. Летово што помина, после празничната вечерна во една моја парохија, ми пристапи некој си, со див став, убедено осудувајќи ме поради маската. Многу се нажалив кога ми кажа дека е твое духовно чедо. Се запрашав: „Боже мој, зарем вакви Христијани воспитуваме?!“
Уште додека бев лаик, еднаш се најдов во колибата на свети Пајсиј. Некој клирик говореше со воздржливост, но и со лажно сочувство за некој епископ кого го сметаше за екуменист итн. Една од осудите беше дека епископот пушел цигари! Свети Пајсиј го познаваше конкретниот епископ и одговори на многу строг начин: „Ја претпочитам повеќе цигарата на тој епископ, отколку темјанот на зилотите!“
Бог да нѐ помилува сите! Добар Божик!
