Велики Петок

Сета твар се менуваше од страв, гледајќи Те кај висиш на дрво, Христе: сонцето се помрачи, и основите на земјата се тресеа: сите страдаа со Оној што создал сѐ: Господи, Кој доброволно претрпе заради нас, слава Ти!

Стихира на Господи, повикав

Какви страдања преживува нашата душа, каков ужас го обвиткува нашето срце гледајќи го овој страшен призор? Каква збунетост го опфаќа нашиот ум во овие мигови кога мислено се искачуваме на Голготската гора? Какви зборови можат да се произнесат пред оваа глетка – Синот Божји, Кој од небесата слезе за да ги спаси луѓето, исмеан и распнате од нив. Пред нас, среде тој ужасен мрак кој го покрива лицето на целата вселена – Чесното дрво – Крстот Животворен! Дрво триблажено напоено со животворната крв на Бога,преку Кого животот ни е вратен! Жртвеник со бесконечна цена, на кој се изврши спасението на родот човечки! Престол пречесен на кој застана Царот на Новиот Израил, Кој над гревот триумфира! Моќните Евреи Христа Го предаваат на страданија и смрт, но паѓаат пред Неговата Божествена семоќ. Злобно се однесуваат кон Спасителот, но Неговата невиност и возвишена светост торжествува над нив – ослепените од злоба. Страшните знаменија сами зборуваат за искупителното страдање и смртта на Спасителот: завесата на Ерусалимскиот храм се расцепува; земјата трепери и се тресе пред собитието извршено на неа! Сонцето се помрачува и настапува мрак по целата земја. Каковпризор е тоа што ги замолкнува устите на набљудувачите! Сиот народ кој дојде да ја задоволи својата љубопитност, со збунет ум стои и прашувајќи се во гради се удира. Одговараат камењата кои се одделуваат од гробовите на мртовците, оживеани со смртта на Спасителот. Одговара бесчувствената природа која Го изразува своето познание на Бога пред незнаењето на човештвото. Апостол Петар своето одрекување од Христа со горки солзи на покајание го измива, а Јуда предавникот, гледајќи дека Господ на смрт е осуден, очаен на самоубиство се предава. Богочовекот е на Крст, и еден од двајцата распнати со Него ја исповеда Неговата невиност и Божеството Негово; пред Крстот молчаливо стои Богомајката чиешто срце меч го прободува, но таа знае дека Синот нејзин со смртта Своја родот човечки ќе го ослободи; тука е и возљубениот Христов ученик Јован, кој во Крстот ја созерцава недостижната љубов на доброволната Жртва Христова. Божествената љубов, тој дар на Светиот Дух што на Апостолите им го откри значењето на искупувањето – Господ страда заради љубов кон луѓето и заедно со Него умира гревот на целото човештво. Смртта на Господа стана извор на животот. „Бог е Љубов“… Колку прекрасно звучат, колку вдахновуваат овие зборови секогаш кога ќе ги чуеме. А ги слушаме сега, во овие свештени мигови кога стоиме пред Распнатиот, пред Крстот и трновиот венец, пред капките Крв, пред Неговите приковани раце и нозе… сето тоа потресува, но истовремено и ни ја открива големината на Божјата љубов, нејзиното сведоштво и пројава.

И Бигорската Обител заедно со мноштвото верни, во овие трогателни мигови го упатува својот поглед и срцата свои ги приковува на Крстот, во Христа Кој на ова Животворно Дрво прикован виси. Прикован е погледот и во возљубениот Старец Партениј, кој трепетно и со неизмерна татковска болка го зема и на своите плеќи го носи крстот и го положува во храмот на Претечата; и токму од таму, од пречесните рани на Распнатиот Христос, тој му ги подава расата на искушениците Захариј, Миле, Светомир и Ефрем, кои со длабока метанија пред ова спасително дрво ги упатија своите надежи во Бога, и од Него измолија благодат за до крај и непосрамено да го носат монашкиот крст. И ете, во оваа покајна атмосфера, особено силно оддекнува повикот да се задлабочиме во себеси и да ја видиме својата состојба, а потоа духовно да полетаме во длабочината на Божјата љубов. Црквата повикува да се пробудиме, да го презреме гревот во нас и да оживееме со силата на Распнатиот и Воскреснатиот. Затоа Претечевиот свештен храм, кој оваа ноќ дише сплотен во едно, го испраќа својот глас што извира од длабочината на верната душа и плачливо воскликнува: „Христе, Кој во гроб си положен, но гроб од кој светлина извира; посети нѐ и нас кои во своите гробови лежиме, но гробови кои ние самите со своите слабости, гревови и страсти си ги издлабивме, и подај ни ја Твојата љубов, која сѐ простува. Зашто само таа може да нѐ однесе во Твоите прегратки, може да направи да Ти се довериме, знаејќи дека со неа од ропство во слобода, од смрт кон живот одиме“.

…Страшен и потресен призор, човечкото срце е во незамисливи страдања, на Крст е прикован и во гроб мртов лежи Дарителот на животот. Но токму таму продолжува животот: Он дејствува, го разорува адот. Сѐ е пронижано со зраците на Воскресението, кои тивко и полека најавуваат неискажлива радост…